İhtişamlı “Aya Dimitri Kilisesi” ve Sırları

Aya Dimitri Kilisesi, yerel halkın çoğunluğu tarafından dini, tarihi ve sanatsal nedenlerle Selanik’in en değerli kilisesi olarak kabul edilmektedir. Şehrin koruyucusu olarak görülen Aziz Dimitri’ye adanmış olan kilise, bölgenin en önemli olaylarından çoğunu betimleyen görkemli bir tarihe sahiptir. Bizans’tan Osmanlı’ya geçen kilisede zamanla çeşitli değişiklikle yapılmıştır.

7. Yüzyıldan Gelen Aya Dimitri Kilisesi’nin Tarihi

Kilise, İmparatorluğun geç erken dönemine, yani milattan sonra 7. yüzyıla ait Bizans dini mimarisinin en önemli örneklerinden biridir. Kilisenin ilk mimari tasarımı ve iç dekorasyonu yüzyıllar boyunca meydana gelen restorasyonlar ve felaketlerle bozulup değişmiş olsa da günümüzde hala varlığını sürdürmektedir.

Osmanlı’nın Selanik’i işgal ettiği dönemde Aya Dimitri Kilisesi, Osmanlı yönetimi tarafından camiye çevrilmiş, çok sayıda mozaik ve duvar resmi bu süreçte tahrip olmuştur.

Kilisenin mimarisinde kullanılan farklı üsluplar, Aya Dimitri Kilisesi’ni dini ve sanatsal açıdan benzersiz kılan detaylardır. Kilise’nin alışılmışın üstünde olan altıgen tapınağı, yani Ciborium kilise için çok önemli bir detayken, kilisenin duvarlarındaki 5. yüzyıldan kalma mozaikler de özel değer ve güzelliğe sahiptir.

1917 yılında, binayı neredeyse yok edecek bir yangınla karşılaşan Aya Dimitri Kilisesi bu olaydan oldukça etkilenmiştir. Yangın felaketinin kiliseye getirilerinden biri, bu talihsizlikle ortaya çıkan çok sayıda eski mozaiğin olmasıdır. Ortaya çıkan bu mozaikler, milattan sonra 630 yılında eski bir felaketten yaratılarak yeniden inşa edilmiştir. Yangından sonra şehirde Aya Dimitri Kilisesi’ni kurtarmak için restorasyon çalışmalarına başlanmış ve bu çalışmalar uzun yıllar süregelmiştir.

Aya Dimitri Kilisesi günümüzde Orta ve Doğu Avrupa’dan ve farklı Ortodoks ülkelerden çok sayıda ziyaretçi, din ve sanat uzman ve meraklılarını kendine çekmektedir.

Aya Dimitri Kilisesi’nin Azizi: Aya Dimitri

Selanik’in aziz koruyucusu Aya Dimitri, M.S. 208-M.S. 303 yılları arasında yaşamıştır. Selanik’in zengin bir askeri komutanının oğlu olan Aya Dimitri, babasının teşvikiyle iyi bir eğitim almış ve orduya katılarak subay olmuştur. Subaylık yıllarında, yaşı henüz gençken putperestliğin yaygın olduğu o yıllarda putperestlikten kendini vaftiz ettirme kararı almıştır.

Babası öldüğünde hala subaylık mesleğine devam eden Aya Dimitri, bir gün Roma İmparatoru Maximan’dan aldığı bir emirle yüzyıllarca konuşulacak bir cesaret örneği sergilemiştir.

Roma İmparatoru Maximan, Aya Dimitri’ye Selanik’teki tüm Hristiyanları yakalamasını ve öldürmesini emretmiştir. Dimitrios bunu kabul etmemiş ve Hristiyan olduğunu Maximan’a açıklayarak hapse girmeyi göze almıştır. Hapis döneminde işkenceye maruz kalan Aya Dimitri, tanrısı için ölmüş ve tüm servetini ölmeden önce fakirlere bağışlamıştır.

Aya Dimitri’nin ölümünün ardından, Hristiyanlık Bizans İmparatorluğu’nun resmi dini olmuş ve yerlilerin isteğine göre Aziz Dimitri’nin öldüğü yere bir kilise inşa edilmiştir. Kilisenin ve tapınağın mucizevi bir tapınak olduğu iddiasıyla her yıl yüzlerce Hristiyan’ın dualarını dinleyen kilise, günümüzde her gün yüzlerce ziyaretçisini ağırlamaktadır.

Aya Dimitri’nin Mimarisi

Aya Dimitri Kilisesi, şehrin çocuklarını tasvir eden bazı muhteşem Bizans mozaiklerine ev sahipliği yapmaktadır. Kutsal alanın arkasında bulunan bir merdivenle ulaşılan Aziz Dimitri’nin mezarının, azizin Roma askerleri tarafından öldürülüp gömüldüğü yer olduğu söylenmektedir.

Aya Dimitri’nin mezarı 1988 yılında bir sergi alanına dönüştürülmüş ve heykeller, gemiler, diğer dekoratif ögeler gibi yangında kalma eşyalara ev sahipliği yapmaktadır.

Günümüzde Aziz Dimitri’nin anısı her yıl şehrin müzakeresi ile birlikte büyük bir geçit töreni ve görkemli bir ayin ile kutlanmaktadır.

Aya Dimitri Kilisesi Giriş Ücretleri ve Giriş-Çıkış Saatleri

Aya Dimitri Kilisesi pazartesi günleri 12:30-19:30 saatleri arası; salı, çarşamba ve cumartesi günleri 08:00-20:00 saatleri arası, cuma günleri 08:00-23:00, pazar günleri ise 10:30-20:00 saatleri arasında ziyarete açıktır. Kiliseye girişte herhangi bir ücret talep edilmemektedir.