Kıbrıs’ın Mimarisi ile Büyüleyen Duvarları: Lefkoşa Surları

Lefkoşa Surları, Kıbrıs’ta Lefkoşa’nın Eski Şehir çevresinde yer almakta ve sınır boyunca uzanmaktadır. Surlar sıra dışı olarak nitelendirilmektedir. Zira haritadan bakıldığında bir kar tanesi şeklinde tasarlandığı göze çarpmaktadır. Bu sebeple de surların mimarisini merak eden binlerce kişi buraya akın etmektedir. Günümüzde surların çevresi; park yeri, açık hava konserleri, gezme ve dinlenme alanı olarak çeşitli şekillerde kullanılmaktadır. 

Lefkoşa Surları, Eski Şehri Osmanlı Türklerine karşı savunmak için 16. yüzyılda Venedikliler tarafından yapılmıştır. Surlar bugüne kadar, şehirdeki en iyi korunmuş yapılardan biri olarak kabul edilmektedir. Surların orijinal olan üç kapısı halen ayaktadır. Lefkoşa Surları, orta çağdan kalma önemli tarihi yapılar arasındadır ve buraya gelenlerin mutlaka ziyaret etmesi tavsiye edilmektedir. 

Lefkoşa Surları’nın Kısa Tarihi

Lefkoşa Surları, Kıbrıs’ın başkenti Lefkoşa’yı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır. Duvarlar büyük ölçüde sağlamdır ve Doğu Akdeniz’deki en iyi korunmuş Rönesans surları arasındadır. Bu sebeple de önemli bir tarihi cazibe merkezidir. 

İlk şehir surları Orta Çağ’da, 1211 yılında inşa edilmiştir. Sonrasında 1368’de Kral I. Peter tarafından Margarita Kulesi adlı büyük bir kule yaptırılmış olup II. Peter tarafından ise tüm şehri çevreleyen ilk surlar oluşturulmuştur. 16. yüzyılın ortalarında Venedik Cumhuriyeti tarafından tamamen yenilenmiştir. 1565’teki Büyük Malta Kuşatmasının ardından, Osmanlı’nın burayı işgal edeceğini düşünen Venedikliler, şehir surlarının arttırılmasına karar vermiştir.

Venedikliler, 1567’de yeni surları tasarlamaları için İtalyan askeri mühendisleri Giulio Savorgnan ve Francesco Barbaro’yu görevlendirmiştir. Dördüncü Osmanlı-Venedik Savaşı’nın başladığı sıra surlar henüz tamamlanmamıştır. Savunmasız kalan şehir Osmanlılar tarafından 1570’te işgal edilmiştir. Surlar 17. yüzyılda Osmanlılar tarafından tamamlanmış ve savaş sırasında zarar gören yerleri onarılmıştır. 1878’de İngilizler Kıbrıs’ı işgal ettiğinde ise surlar zarar görmemiştir. 

Lefkoşa Surları’nın Büyüleyici Mimarisi

Lefkoşa Surları, oval ve dairesel bir şekilde tasarlanmıştır. 80 metre genişliğinde, 5 kilometre uzunluğundaki surlar, İtalya’daki Palmanova komününe benzer şekilde 11 adet yuvarlak burç içermektedir. Caraffa’dan Trablus’a kadar olan burçlar, şehrin güney yarısında, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde yer almaktadır. Beş burç, Kıbrıs’ın Türk topraklarında, iki burç BM Ara Bölge’de ve kalan burçlar ise Güney Kıbrıs’ta yer almaktadır. 

Birçok uzman ve tarihçi surları 16. yüzyıl askeri mimarisinin en iyi örneği olarak tanımlamaktadır. Surların tasarımı Rönesans döneminin başlangıcını işaret eden özel ve yenilikçi teknikleri içermektedir. Surlar, şehre giriş ve çıkışı sağlayan 3 ana kapıya bağlanmaktadır. 

Baf Kapısı adını, Venediklilerin 1567’de surları inşa etmek için yıktığı, buraya yakın bir Lüzinyan manastırından almıştır. Ön girişi Rum tarafında, arka girişi Türk tarafında olmak üzere şimdi tamamen ıssız bir arazi üzerinde yer almaktadır. Gazimağusa Kapısı, Giulio Savorgnano tarafından yaptırılmıştır ve muhtemelen üç kapıdan en iyi korunmuş olanıdır. Günümüzde kültür merkezi olarak kullanılmaktadır. Girne Kapısı ya da diğer ismi ile Porta del Proveditore adını askeri bir mühendis olan Proveditore Francesco Barbaro’dan almıştır. 

Lefkoşa Surları’nda Bir Gezinti

Büyük bir tarihi öneme sahip Lefkoşa Surları, Eski Şehir’de orijinal şeklini halen koruyan on bir simetrik burç ve üç kapı ile tam bir dairesel duvarlar bütünüdür. Surların içerisinde kalan Eski Şehir; dar sokakları, oymalı balkonları, hurma ağaçlarının bulunduğu iç avluları, kiliseleri, camileri ve Bizans kemerleri ile büyüleyicidir. Alışveriş yapmak, yerel lezzetleri denemek isteyenler burada keyifli saatler geçirmektedir. 

Günümüzde Lefkoşa Surları’nın etrafında spor sahaları, halk bahçeleri, açık hava heykel sergileri, otopark gibi birçok farklı kullanım alanları vardır. Surlar 7 gün 24 saat boyunca ziyaret edilebilmektedir. Ayrıca surları gezmek için herhangi bir ücret ödenmesine gerek yoktur.