Kudüs’ün Büyüleyici Tarihi Mahallesi: Emek Refaim Caddesi

Emek Refaim Caddesi, İsrail’in Kudüs kentindeki Eski Şehir bölgesinin yakınındaki bir mahalle olan Alman kolonisidir. Adını, İncil’deki Rephaim Vadisi’nden almaktadır. İsmi, hayaletlerin veya devlerin vadisi anlamına gelmektedir. Cadde; modern ve bölgeyi karakterize eden Alman Templar tarzı binalar içerisindeki restoran, kafe ve butik mağazalar ile dolup taşan eşsiz bir yerdir.

Emek Refaim Caddesi’nin Tarihi ve Mimari Özellikleri

Emek Refaim Caddesi, Kudüs antik kentinin dışında yer alan, Birinci ve İkinci Tapınak Dönemi’nde Yahuda kabilesinden olan köylülerin yaşadığı bir yerdir. Caddenin modern zamanlardaki ilk sakinleri, 19. yüzyılda buraya yerleşen Alman tapınakçılar olmuştur. Bazı evlerin lentolarında Almanca Fraktur yazısı ile İncil yazıtları görülebilmektedir. Tapınakçılar, II. Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından enterne edilmiş ve daha sonra sınır dışı bırakılıp Wüttemberg’de bıraktıkları evlerin görünümünde olan bir ve iki katlı binalar yapmıştır. 

Emek Refaim Caddesi’ndeki binaların birçoğu, Osmanlı ve İngiliz Mandası Dönemi’nden kalmadır. Dikkat çekici Alman Templer binalarından bazıları ve İsrail Devleti’nin kurulmasından önce zengin Araplara ait olan zarif villalar günümüzde de ayakta durmaktadır. Bölgedeki bazı evler, 1948 yılından sonra yerli Araplar tarafından terk edilmiş veya kamulaştırılmıştır. 

Emek Refaim ve Lloyd George Caddesi’nin köşesindeki Smadar adlı sinema salonu, bu destinasyonların İngiliz Mandası sırasında Naip veya Doğu olarak bilindiği esnada inşa edilmiştir. Refaim’in köşesinde Hinnom Vadisi’ne bakan bir tepede 1927 yılında inşa edilmiş ve yerel Ermeni çini işçiliğini yansıtan İskoç St. Andrew Kilisesi de yer almaktadır. Caddedeki bazı binaların cephelerinde de çini tarzı döşemeler görülmektedir. 

Emek Refaim sakinleri, mahallenin tarihi dokusunu etkileyecek olan otel ve konut kulelerinin yapım planlarını protesto etmek için bir araya gelmiştir. Protesto, kısmen başarılı olmuştur. Bunun sonucunda binalar korunmuş  ve otelin planlanan yüksekliği 14’ten 7’ye düşürülmüştür. The Orient Hotel by Dan Hotels, Emek Refaim’deki en büyük ve yüksek yapı haline gelmiştir. 2016 yılında Kudüs hafif raylı ağının planlayıcıları, her iki yönde trafiğe kapatılacak olan Emek Refaim’den de bir demiryolu hattının geçme olasılığını açıklamıştır. Bu, başka bir protesto dalgasını ateşlemiş ve caddeyi olduğu gibi bırakacak alternatif yollar hakkında kamuoyunda bir tartışmaya yol açmıştır. 

Emek Refaim Caddesi’nde Yer Alan Restoranlar

Emek Refaim Caddesi, bazıları Yahudilik inançlarına uygun koşer sertifikalı kuruluşlar olan çeşitli restoran ve kafelere ev sahipliği yapmaktadır. Cadde, onlarca yıldır Kudüs’ün kafe kültürünün merkezi olmuştur. Sevilen restoranların arasında sürekli gelişen Kudüs’e özgü bistro kültürünün ve ünlü pan-Asya füzyon mutfağının başlıca örnekleri de yer almaktadır. Aldo - Ice Cream, Bagel Cafe, Burger Bar, Caffit, Falafel Adir, Focaccia Bar, Pompidou, Rose, Sushi Rehavia, Waffle Stick ve Waffle Factory; caddenin lezzetli ürünleri ile ön plana çıkan mekanlarındandır.

Tayku, Emek Refaim Caddesi’ndeki Pan-Asya kültürünün yemeklerini sunan bir restorandır. Ziyaretçiler burada suşi, nigiri ve pad thai gibi Asya lezzetlerinin tadına varabilmektedir. Luciana da Emek Refaim Caddesi’ndeki gerçek bir İtalyan mutfağı cevheridir. Bu restoran; Güney İtalyan marinasyonları ile yerel balıklar, makarnalar, özel elle açılan ince hamurlu pizzalar ve salatalardan oluşan menüsü ile otantik tariflerin cenneti niteliğindedir. Pizza, makarna, ekmek ve diğer unlu mamuller; burada taze olarak hazırlanmaktadır. Ayrıca diğer İtalyan restoranlarına nazaran Luciana’da etkileyici derecede kapsamlı olan bir günlük kahvaltı menüsü bulunmaktadır. 

Emek Refaim Caddesi, eşsiz mekanlarının yanı sıra kitap fuarlarından pazarlara varan çeşitli turistik alanlara de ev sahipliği yapmaktadır. Burası ziyaretçilerin sokaklarda gezinebildikleri, kafelerde oturup kahve içebildikleri, eşsiz lezzetleri tadabildikleri ve sosyal aktivitelere dahil olabildikleri harika bir yerdir. Emek Refaim Caddesi, günün her saatinde ücretsiz olarak ziyaret edilebilmektedir.