Küllerinden Doğan, Tarihe Ve Kültüre Işık Tutan: Burnt House Müzesi

Altı Gün Savaşı’ndan sonra 1969 ve 1982 yılları arasındaki kazılarda, Kudüs’ün Eski Şehir bölgesindeki Yahudi mahallesinde, yanmış ve kömürleşmiş bir kereste tabakasının altında eşi benzeri olmayan bir keşif yapılmıştır. İsrailli arkeologların keşfettiği şey, rahip Kathros ailesinin evinin kalıntılarıdır. 

Günümüzde, Birinci yüzyılda Romalılar tarafından Kudüs’ün işgali sırasında yakılan binaları ve topluluğu temsil ettiği için The Burnt House olarak adlandırılmaktadır. Kathros ailesinin hikayesini ve Kudüs’teki yaşamı anlatan bir ev müzesidir.

The Burnt House’un Keşfinde Bulunan Kalıntılar

Kathros ailesinin evi; dört oda, ritüel hamamı olarak bilinen bir mikvah, küçük bir avlu ve bir mutfaktan oluştuğu bilinmektedir. Taş ve çimentodan inşa edilmiş ve kalın beyaz sıva ile kaplanmış evin duvarları yaklaşık bir metre yüksekliğe kadar korunmuştur. Evin avlusu taş döşelidir, avludan mutfağa ve diğer odalara ulaşılmaktadır. Odalardan üçü orta büyüklüktedir, dördüncüsü ise epey küçük bir odadır. Evde bulunan mikvah da küçüktür, gri sıva ile kaplanmıştır ve dibine doğru inen dört basamağı vardır. Bu eski aile evinin yapısı ve arkeolojik kalıntıları antik kentteki ev yaşamı hakkında fikir vermektedir.

Kalın bir kül tabakası ve yıkımın altına gömülmüş evde Roma Dönemi’nde Yahudi İsyancılar tarafından basılan, MS 66 ile MS 70 yılları arasına tarihlenen sikkeler bulunmuştur ve bu yüzden evin bu tarihlerde yıkıldığı düşünülmektedir.

Evde bulunan kalıntılar arasında taş bir tabletin parçaları, büyük olasılıkla evde yaşayan bir Yahudi savaşçıya ait demir bir mızrak, demir çatı çivileri, 25 yaşındaki bir Yahudi kadına ait kol kemikleri ve evin Katros ailesine ait olduğunu kanıtlar nitelikte "Kathros’un Oğulları" yazılı bir taş yer almaktadır. Yanmış olan evin geniş ve ferah olması nedeniyle Katros ailesi gibi üst sınıf bir aileye yakıştığı ve Tapınağa son derece yakın olduğu düşünüldüğünde Katros ailesinin evi olması muhtemel görünmektedir.

The Burnt House’daki diğer buluntular arasında taş kaplar, mutfak eşyaları, tabaklar, masalar, öğütme taşı, fincanlar, hokkalar, Roma kandilleri ve taş küpler bulunmaktadır. Odaların zeminlerinde kahverengi kilden yapılmış yuvarlak gömme fırınlar da görülebilmektedir. Ailenin çanak çömlek yerine taş mutfak eşyalarını kullanmalarının sebebi ise; Yahudi inancında taş eşyalar temiz kabul edilmektedir ve taşın kirlenmediğine inanılmaktadır. Bu, ev sakinlerinin tapınakta çalışmak için temizliklerini korumak zorunda olan rahip bir aile olduğunu göstermektedir.

The Burnt House Müzesi’nin Ziyaretçilerine Sundukları

Katros Ailesi Evi olarak da bilinen The Burnt House, Kudüs sakinlerinin en zengin kesiminin İkinci Tapınak dönemindeki yaşamını gösteren bir arkeoloji müzesidir. Sütunlu, kemerli ve arkeolojik unsurlara sahip binaların kalıntıları görülebilmektedir. Seramik ve ev aletleri de gösterilmektedir. Takılar, tabaklar, mobilyalar ve dekorasyonlar da dahil olmak üzere kazılar sırasında bulunan eşyalar müzede sergilenmektedir.

Sürükleyici multimedya sunumları, ses ve ışık gösterileri ziyaretçilerini adeta MS 1. yüzyılın ikinci yarısına götürmektedir. Sunumlarda, Romalılar’ın Kudüs şehrini işgal edişi, Kudüs’ün düşüşü, İkinci Tapınağın yıkımı ve Büyük İsyan da anlatılmaktadır. Bu sunumlarla birlikte, mahkum ailenin son günlerini anlatan İbranice ve İngilizce olmak üzere coşkulu bir film dramatizasyonu sunulmaktadır.

Müzenin girişinde, evin kalıntılarına doğru giden koridorda ve merdivenlerde bulunan panellerde Talmud’dan kesitler ve Birinci yüzyıl Yahudi tarihçisi Josephus Flavius’un şehrin ve kutsal alanın yıkımını açıklayan ciddi yazıtlar yer almaktadır.

Katros Ailesi

Katros ailesi İkinci Tapınakta görev yapan, tütsü üretimiyle tanınan ve Yahudi kitaplarından Talmud ve Mishna’da adı geçen ve anlatılan önemli bir rahip ailesidir. Ayrıca Katros ailesi, birinci yüzyılın en seçkin 24 Yahudi ailesinden biri olarak bilinmektedir. Katros Evi’nin bulunduğu Yukarı Şehir bölgesinde diğer seçkin Yahudi ailelerde bulunmaktaydı ve bu bölge zenginliğiyle anılmaktaydı.

Katros ailesi, Süleyman Tapınağı’nın koruyucuları ve çalışanları olarak, yaşamlarını Tapınağı ayakta tutma ve tüm İsrail ulusunun Yahudi bayramlarını kutlamasına, Tanrı ile iletişim kurmasına yardım etme sorumluluğuna sahipti. Ayrıca Talmud’da Katros ailesinin kötü bir yanından da bahsedilmektedir. Katros ailesi, güçlerini ve statülerini kötüye kullanan önemli aristokrat rahiplerin soyundan biri olarak Talmud’da bir şiirde geçmektedir. Kudüs’ün yıkılmasından ve şehrin yakılmasından sonra Katros ailesinden hiç bahsedilmemiştir. Savaştan ve yangından kurtulan aile üyesi olup olmadığı bilinmemektedir.

The Burnt House’u Ziyaret Edecekler için İpuçları

The Burnt House, Hakaraim Caddesi üzerinde yer almaktadır. Ziyaretçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri, açık hava pazarındaki birçok restoran sadece birkaç metre uzaklıkta yer almaktadır. Ayrıca The Burnt House’un girişinin yanında, merdivenlerin tepesinde Tapınak Dağı’nın harika manzarasına sahip, çok sıcak ve çok soğuk günler için kapalı alana sahip bir restoran bulunmaktadır.

The Burnt House, pazartesiden perşembeye 09:00 - 17:00, cuma günü 09:00 - 13:00, pazar günü 10:00 - 17:00 saatleri arasında ziyarete açık halde bulunmaktadır. Girişler ücretlidir. Yetişkinler için giriş ücreti 29 NIS’tir. Çocuklar, özel gereksinimli ziyaretçiler, yaşlılar ve öğrenciler için giriş ücreti 15 NIS’tir.