İsa’nın Doğduğu Kutsal Mağarayı Çevreleyen Yapı: Doğuş Kilisesi

Doğuş Kilisesi, İsrail’in Kudüs şehrinin 10 km güneyinde yer alan Filistin yönetimindeki Beytüllahim kentinde yer almaktadır. Burası, bölgenin en önemli cazibe merkezlerinden biridir. Konumu ile İsa’nın doğumunun gerçekleştiği yeri işaret etmektedir. 2012 yılında Doğuş Kilisesi, UNESCO’nun Dünya Mirası Alanları listesine dahil edilmiştir. 

Tarihi İncil’in Öğretilerine Dayanan Doğuş Kilisesi

Doğuş Kilisesi’nin tarihi süreci Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil’in öğretilerine dayanmaktadır. İncil, Meryem ve Yusuf’un Nasıra’daki evlerini terk edip Beytüllahim’e gittiklerini söylemektedir. Romalılar bir nüfus sayımı yapmaya karar vermiş ve insanların kayıt yaptırmak için atalarının aile evine gitmeleri gerekmiştir. Yusuf, Davud Hanedanı’ndan olduğu ve Beytüllahim Davud’un şehri olduğu için çiftin Meryem’in hamile olmasına rağmen uzun bir yolculuğa çıkmaktan başka seçeneği kalmamıştır. 

Meryem ve Yusuf, Beytüllahim’e vardıklarında handa yer bulamayınca geceyi bitişikteki mağarada hayvanlar ile birlikte geçirmeleri teklif edilmiştir. Başka seçenekleri olmadığı için Meryem, doğum yapmak üzereyken yemliğe yerleşmiştir. İsa’nın ölümünden bir asırdan kısa bir süre sonra, Hristiyanlar onun doğduğu yeri Beytüllahim’deki bir mağara olarak tanımlamışlardır. 

4. yüzyılda ilk Hıristiyan Roma İmparatoru Konstantin ve annesi Helena, kutsal mağaranın etrafına inşa edilecek bir kilisenin yapımını başlatmıştır. 614 yılında Persler, Kudüs’ü işgal etmiş ve kiliselerin çoğunu yok etmiştir. Ancak Doğuş Kilisesi, Zerdüşt rahiplerin Pers kıyafetlerini giymiş Üç Bilge Adam’ı tasvir eden bir duvar resmi sayesinde kurtulmuştur. 

1600’lü yıllara gelindiğinde ise Türkler kiliseyi yağmalamış ve zarar vermişlerdir. 1482’de İngiltere Kralı IV. Edward tarafından kiliseye yeni bir çatı inşa edilmesi için ödeme yapılmıştır. 1800’lerde ise kilise depremlerden zarar görmüş, daha sonra kurşun yapmaya yarayan mermeri için yağmalanmıştır. 

1847 yılında Doğuş’un yerini belirleyen gümüş yıldız çalınmıştır. Bu Fransızlar, Türkler ve Romalılar güç için yarışırken Kudüs’ün Hristiyan bölgelerinin kontrolü üzerinde uluslararası bir çatışmaya yol açmıştır. Sonunda Doğuş Kilisesi; Ermeni, Katolik ve Rum Ortodoks arasında ortak velayet olarak kabul edilmiştir. 

Doğuş Kilisesi’nde Görülecek Yerler

Ziyaretçiler, Doğuş Kilisesi’ne yaklaştıklarında Manger Meydanı’ndan geçerek Tevazu Kapısı’ndan girmektedir. Bu küçük ve alçak kapı, yağmacıların arabalarını kiliseye sokamaması için tasarlanmış ve aynı zamanda giren herkesin eşiği geçerken eğilmesini gerektirmektedir. Doğuş Kilisesi’nin çarpıcı iç mekanı, altın renkli mozaikler ile kaplı duvarlara sahiptir. Mekan, 44 boyalı sütun ile beş nefe ayrılmıştır. 

4. yüzyıldan kalma orijinal kiliseden mozaik zeminin bir bölümü, kaldırım taşlarındaki bir açıklıktan hala görülebilmektedir. Kutsal alanın lambaları kiliseye harika bir atmosfer katmakta ve açık bir tavan, çıplak ahşap kirişleri göstermektedir. 

Manger Roma Katolik Şapeli, 12. yüzyıl mozaiklerinin bazı kısımlarını korumuştur. Kilise içindeki ana ilgi noktası, Doğuş Mağarası’dır. Mağaraya, küçük bir basamak ile inilerek ulaşılmaktadır. İsa’nın doğduğu nokta, mermer bir zeminde güzel bir gümüş yıldız ile işaretlenmiştir. Bu kutsal mekanın üzerinde ise 15 kandil asılı durmaktadır. 

Üç Kral ve Kralların Ermeni Şapeli

Doğuş Kilisesi içerisinde yer alan ünlü Ermeni Şapeli, Üç Bilge Adam’a adanmıştır. Matta İncili 2:1 - 12’de yeni doğan kralı aramak için Doğu’dan gelen bilge adamlardan bahsedilmektedir. Bu adamlar gelip Meryem ve yeni doğan çocuğunu bulduklarında diz çökmüş ve buhur, mür, altın hediyelerini vererek saygılarını sunmuşlardır. İncil üç adam olduğunu veya kral olup olmadıklarını söylemese de, hikaye yıllar içinde süslenmiş ve Üç Bilge Adam günümüzde geleneksel doğuş hikayesinin bir parçası olmuştur. 

Ermeni Hristiyan geleneği, bilge adamların Pers rahiplerinin "Magi" mezhebine mensup Zerdüşt rahipleri olduğuna inanmaktadır. Bu rahipler son derece bilge olarak kabul edilmiş ve hatta sihirli güçlere sahip olduklarına inanılmıştır. Yunanca magoi kelimesinden gelen Magi, sihir kelimesinin kökenini oluşturmaktadır.

Kralların Ermeni Şapeli, Doğuş Kilisesi’nin kuzey transeptinde, Üç Bilge Adam’ın ilk Noel Arifesinde doğuma tanık olmak için geldikleri noktadadır. Şapel, kilisenin nefine açılan dar bir odayı kaplamaktadır. İki yan duvarlar koyu renkli ahşap dolaplar ve İncil sahnelerinin resimleri ile donatılmıştır. Burada ziyaretçiler, MS 326’da Kutsal Mağara’yı kaplamak için inşa edilmiş orijinal sekizgen yapının kalıntılarının bir kısmını görebilmektedir. 

Doğuş Kilisesi’nde Noel, Roma Katolikleri için 25 Aralık’ta, 13 gün sonra Rum Ortodoksları ve 12 gün sonra da Ermeniler için kutlanmaktadır. Kilise, nisan - eylül arası 06:00 - 19:30, ekim - mart arası 05:30 - 17:00 saatleri arasında ziyaretçilerini kabul etmektedir. Ziyaret için herhangi bir giriş ücreti talep edilmemektedir.