Selanik’in İkonik Sembolü: Beyaz Kule

Beyaz Kule, günümüzde Selanik’in en önemli simgesi olarak görülen bir yapıdır. Bu yapı, Osmanlı Devleti padişahlarından Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir. İnşa edildiği ilk dönemlerde Osmanlı tarafından garnizon, kale ve hapishane işlevlerinde kullanılan Beyaz Kule, 1912 yılında Balkan Savaşları ile Yunanistan’ın eline geçince ülkenin sembolik vaftiz uygulamalarına maruz kalmıştır. Beyaz Kule, kentin en önemli yapılarından biri olmakla beraber, Selanik’te gezilecek yerler arasında ilk sıralarda yer almaktadır.

Selanik’in İkonik Sembolü Beyaz Kule’nin Fiziki Yapısı ve Tarihçesi

Selanik’in en önemli simgesi olarak görülen Beyaz Kule, 33.90 metre yükseklikte ve 22.70 metre çapında dairesel bir kuledir. Kulenin birbirine merdivenle bağlanan katları bulunmaktadır. En üst kat, şehrin harika manzarasını sunan bir terasa sahiptir.

Beyaz Kule, Osmanlılar tarafından 12. yüzyıldan kalma eski bir Bizans surunun yerine inşa edilmiştir. 15. yüzyılda liman savunmasını güçlendirmek için inşa edilen kule, ilk başlarda garnizon ve hapishane olarak kullanılmıştır.

Beyaz Kule, stratejik konumu sebebiyle İkinci Dünya Savaşı sırasında şehrin hava savunmasında önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca, Selanik Üniversitesi meteoroloji laboratuvarına ve 1983 yılına kadar da Deniz Harbiyelileri’ne ev sahipliği yapmıştır.

Beyaz Kule’nin etrafını çevreleyen ve ağır silahları destekleyebilecek uzun duvarlara sahiptir. Bu duvarlar 20. yüzyılın başlarında yıkılmıştır. Ancak bu duvarların Bizans’tan kalan surların orjinal parçası mı yoksa savunma kulesini güçlendirmek için sonradan yapılan bir ekleme mi olduğu net olarak bilinmemektedir.

1985 yılında Beyaz Kule yeniden restore edilmiştir. Bugün, koleksiyonunda heykel, çanak-çömlek ve mozaik parçaları; Ortodoks ikonları, Bizans sikkeleri, duvar resimleri ve yazıtları içeren Selanik Bizans Müzesi olarak hizmet vermektedir. Ayrıca, kulenin içinde yer alan bilgilendirici müze ise kentin tarihine ve çok kültürlü ruhuna adanmıştır. Müze, kentin yüzyıllar süren tarihi hakkında sık sık sergiler düzenleyerek şehrin ruhunu ayakta tutmaktadır. Bunun yanı sıra kule, şehrin en yüksek seviyesinden harika bir panoramik manzara sunmaktadır.

Şehrin en önemli sembollerinden biri olan eşsiz Beyaz Kule, 1988 yılında Avrupa Kültürel Miras Kuruluşları Federasyonu tarafından koruma ödülüne layık görülmüştür.

Beyaz Kule’nin İsim Serüveni

Osmanlı Devleti’nin ünlü seyyahlarından olan Evliya Çelebi de Beyaz Kuleyi ziyaret etmiştir. Çelebi yapının, Kalamarya Kulesi veya Kale-i Esved şeklinde anıldığını belirtmiştir. Eserinde yapının Kanuni Sultan Süleyman tarafından yapıldığını söyleyen Evliya Çelebi, Beyaz Kule’nin içinde üç sarnıç, kırk ev ve bir buğday ambarının bulunduğunu da belirtmiştir.

Beyaz Kule, Osmanlı Devleti’nde verdiği hizmetlere göre birçok farklı isim ile anılmıştır. 16. yüzyılda “Aslan Kulesi” olarak anılmıştır. Ardından “Yeniçeri Kulesi” olarak varlığını sürdürmüştür.

2. Mahmud döneminde ise yapıda yeniçerilerin öldürülmesinden dolayı “Kanlı veya Kızıl Kule” adını almıştır. 1912 yılında Selanik, Türklerden ayrıldığında kule sembolik bir arınma hareketi olarak yeniden boyanmış ve bugünkü adı olan “Beyaz Kule”’yi bu şekilde almıştır.

Başka bir rivayete göre Beyaz Kule’nin 1890 yılında bir mahkuma özgürlüğü karşılığında boyatıldığına inanılmaktadır. Kule, günümüzde devetüyü rengine sahip olsa da halen adını korumaktadır.

Beyaz Kule ve Selanik Bizans Müzesi

Beyaz Kule’ye ve içindeki müzeye giren ziyaretçiler burada şehrin göbeğinde olduklarını doyasıya hissetmektedir. Kulenin içinde bulunan müzedeki sergi, kentin karakteri ve yerli halkının gelenekleri gibi Selanik’i özel kılan özellikleri sunmaktadır. Sergi, şehrin yaşamının önemli anlarına ve yönlerine odaklanmaktadır.

Beyaz Kule’yi ziyaret edenler, şehrin 23 asır önce doğduğu günden yakın geçmişine kadar olan zamanda yolculuk yapma ve kentin kimliğini şekillendiren ruhu ve farklı kültürleri hissetme şansına sahip olmaktadırlar.

Atmosferik görüntüler ve sesler, multimedya dokunmatik ekran uygulamaları ve görüntülenen bir dizi öğe aracılığıyla ziyaretçiler, Selanik tarihi hakkında bilgilendirilmektedirler. Müzenin varoluş amacı, şehri ziyaretçilerine daha fazla tanıtmak ve böylece kent ve insanlar arasında önemli bir ilişki kurmaktır.

Beyaz Kule’nin Ziyaret Bilgileri

Beyaz Kule, haftanın her günü ziyarete açıktır. Kule 08.30 ile 15.30 saatleri arasında ziyaret edilebilmektedir. Kuleye giriş ücretleri ise 3 Euro olarak belirlenmişti. İndirimli biletler ise 2 Euro’dur. Kuleye aynı anda maksimum 70 kişinin girmesine izin verilmektedir.

Şehrin göbeğinde bulunan Beyaz Kule’nin sabah saatlerinde ziyaret edilmesi tavsiye edilmektedir. Böylelikle kule daha tenha iken gezilebilmektedir.

Ziyarete açık olmadığı gece saatlerinde ise Beyaz Kule aydınlatılarak şehre güzel bir hava katmaktadır.