Altı Ada Üstünde Görkemli Kale: Suomenlinna Adası

Helsinki’de bulunan Suomenlinna, oldukça ilginç bir askeri üs olarak tarihte yerini almıştır. 18. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen yapı, bir grup ada üzerine kurulmuş devasa bir kaledir. “Suomenlinna Kalesi” olarak da bilinen yapı, İsveç tarafından yaptırılmıştır. Avrupa kültürünün askeri-mimari anlayışına en iyi örneklerden biri olarak bilinen kale, 210 hektarlık büyük bir alanı kaplamaktadır. Suomenlinna, halk arasında “Sveaborg” olarak da bilinmektedir.

Suomenlinna’nın Mimarisi ve Tarihçesi

Helsinki’de bulunan bir grup adanın üzerine inşa edilmiş Suomenlinna, kademeli bir yapım sürecine sahiptir. 1748 yılında başlayan bu süreç, uzun yıllar boyunca devam etmiştir. Çalışmalar ise uzun bir dönem süresince İsveçli Amiral Augustin Eherensvard tarafından denetlenmiştir. Kalenin manzarası ve mimarisi, hem amaca uygun hem de etkileyici bir güzelliğe sahiptir. İsveç Krallığı tarafından inşa ettirilen kale, farklı devletlere de ev sahipliği yapmıştır. İsveç Krallığı’nın ardından Rus İmparatorluğu’na ve sonrasında da Finlandiya Cumhuriyeti’ne hizmet etmiştir.

Suomenlinna, birkaç ufak adacık üzerine inşa edilen ve toplamda 210 hektarlık alanı kaplayan önemli bir kaledir. İçerisinde 200 bina bulunmaktadır ve 6 kilometrelik bir savunma suruna sahiptir. Toplamda 6 adanın birleşiminden oluşmuştur. Kalenin kendisi de bölgedeki yerel kayalardan inşa edilmiştir. Oldukça sağlam olan bu kayalar, kalenin güvenliğinin esas garantisidir. Burç sistemi de bulunan kale, tüm bu önlemler ile oldukça güvenlikli bir yapıya dönüşmüştür. İsveç Krallığı’nı, Rus İmparatorluğu’na karşı korumak için tasarlanan kalenin, bu dönemde daha küçük olduğu bilinmektedir.

Rus fethinin ardından ise sahip olduğu alan genişletilmiş ve oldukça büyük bir hale gelmiştir. Özellikle Rus döneminde yeni yapılar ilave edilmiş ve modern bir kale halini almıştır. Bu sayede 19.yüzyılın çağdaş kale anlayışına uygun bir tasarıma dönüşmüştür.

Finlandiya, 1917 yılında bağımsızlığı kazanmış ve ardından da burayı kullanmıştır. O günden beri “Finlandiya Kalesi” olarak anılan yapıda, garnizon ve liman bölümleri kullanılmaya devam edilmiştir. Ancak 2. Dünya Savaşı’nın ardından kalenin rolü azalmış ve kullanımı sona ermiştir. 1973 yılında ise bölge tamamen sivil amaçlar için kullanılır hale gelmiştir. İçerisinde bulunan binalar, özel ve kamu hizmeti için kullanılmaktadır. Aynı zamanda kültürel bir alan olduğu için de turistik pek çok hizmet bulunmaktadır.

Helsinki’nin 1 kilometre mesafesinde bulunan Suomenlinna, Unesco Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Yapı, her biri kendi adasında bulunan 4 adet kaleden oluşmaktadır. Bu kaleler, kapalı kale kategorisindedir ve ek olarak diğer iki adada da burç kaleleri bulunmaktadır. Burç kaleleri daha açıktır ve tahkikatlarla desteklenmiştir. 6 kilometre uzunluğa sahip olan surların içerisinde kışlalar ve konut binaları bulunmaktadır. Adeta bir garnizon kasabası olan bölgedeki depolama alanları da oldukça korunaklıdır. Bu sayede askerler, savunma esnasında uzun zaman korunma imkanına sahip olmuştur.

İsveç, Rus ve Finlandiya Dönemi’nde Suomenlinna

18. yüzyılın başları, Finlandiya için İsveç dönemi olarak nitelendirilmektedir. İsveç İmparatorluğu tarafından yönetilen ülkede yaşanan iki savaşın ardından İsveç, doğu sınırının büyük bir çoğunluğunu kaybetmiştir. Ardından geriye kalan tüm toprakları olan Finlandiya’yı kaybetmemek için gerekli çalışmalar başlatılmıştır. Parlamento tarafından atılan ilk adım, imparatorluğun doğu bölgesini koruyacak Suomenlinna Kalesi inşaatını başlatmak olmuştur.

Merkezi kale anlayışı ile inşa edilen Suomenlinna, İsveç Krallığı döneminde bugünkü halinden çok daha küçük yapılmıştır. İnşaat süreci ise 1748 yılı itibariyle başlamış ve yapıya “İsveç Kalesi” adı verilmiştir. Ancak kalede çalışan Fin askerleri, bu yapı için “Viapori” demişlerdir. Toplamda 40 yıl içerisinde inşa edilen kale, tamamen ordu askerli tarafından yapılmıştır. Suomenlinna Kalesi, İsveç İmparatorluğu’nun tarihte bilinen en büyük kalesidir.

Suomenlinna’nın Rus dönemi, 1808 yılında başlamıştır. Birkaç haftalık kuşatmadan sonra kale teslim olmuş ve Rus egemenliğine geçmiştir. 110 yıl boyunca da bir Rus kalesi olarak kalmış ve en büyük gelişmesini de bu süreçte gerçekleştirmiştir. Rus İmparatorluğu, kale içerisine büyük kışlalar ve hastaneler inşa etmişlerdir. Kaleyi güçlendirmek üzerinde durmasalar da adaların içerisindeki bina sayısı artırılmıştır. Böylece bölge, bir yerleşim yeri haline gelmiştir.

1855 Kırım Savaşı sürecinde, İngiliz-Fransız filosu kaleye ciddi top atışları yapmıştır. Bu durum sonucunda kale, ciddi bir hasar almıştır. Ancak bu savaşta da yıkılmamış ve kaleye yeni savunma hattı inşa edilmiştir. 12 Mayıs 1918 tarihinde kalenin tepesine Finlandiya bayrağı çekilmiştir. Kalenin adı ise “Suomenlinna Kalesi” olmuştur. Elli yıldan uzun süre Fin garnizonu olarak hizmet eden kale, 1973 yılında sivil yönetim altına girmiştir. Deniz Harp Okulu’na ev sahipliği yapan kale, günümüzde Unesco Dünya Mirası Alanları Listesi’nde yer almaktadır.

Suomenlinna’da Gezisinde Görülecek Yerler

Suomenlinna, yerleşim alanı ve turistik merkez olarak hizmet sunan bir bölgedir. “Deniz Üssü” olarak da bilinen bölge, günümüzde 900 kişilik bir nüfusa sahiptir. Özellikle yaz aylarında çok daha kalabalık olan kale, Finlandiya’ya gelen herkesin muhakkak ziyaret etmesi gereken yerlerden biri olarak hizmet vermektedir.

Suomenllina’da görülmesi gereken yerler ise şu şekildedir:

• Kustaanmiekka: Kalenin en güneyinde, “Krallar Kapısı” olarak da bilinen Kustaanmiekka yer almaktadır. Bu kapı, Kral Adolf Fredrik’in kaleye düzenlediği ilk ziyarette, kralı karşılamak amacıyla özel olarak inşa edilmiştir. Günümüzde hala tüm ihtişamını koruyan kapı, önemli bir turistik noktadır.
• Büyük Avlu: Suomenlinna’nın en önemli parçalarından biridir. 1760’lı yıllarda inşa edilmiş ve kalenin idari merkezi olarak kullanılmıştır. Avluda bulunan mezarlar, tüneller, toplar ve kilise günümüzde ziyarete açıktır.
• Suomenlinna Müzesi: Suomenlinna’nın merkezinde bulunan bu müze, 18. yüzyıldan kalan pek çok eşyaya ev sahipliği yapmaktadır. Haftanın her günü açık olan müzeye, 10.30-17.00 saatleri arasında girebilmek mümkündür. Giriş ücretleri ise yetişkinlerde 8 Euro, 7-17 yaş arasında 4 Euro ve daha küçük çocuklar için ücretsiz olarak belirlenmiştir. Museum Card ya da Helsinki Card üyeliği bulunan ziyaretçiler de ücretsiz giriş hakkına sahiptir.

Suomenlinna içerisinde gezilecek pek çok turistik yer bulunmaktadır. Bunların pek çoğu ise doğrudan kale ile bağlantılıdır. Özellikle turizm sezonunda yoğun bir ziyaretçi nüfusuna sahip olan kale, ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde daha sakin bir gezi imkanı sunmaktadır.