21 Asır Ayakta Kalmayı Başarmış Belgrad Kalesi

Belgrad Kalesi Sırbistan’ın en güzel ve onur verici temsilcilerinden bir tanesidir. Tam olarak hangi tarihte inşa edildiği bilinmeyen kalenin MÖ 1. ve 3. yüzyıllar arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Yüzyıllardır zamana karşı meydan okuyarak günümüze değin ulaşabilmiş olan Belgrad Kalesi, hala tüm görkemiyle güzelliğini sergilemektedir. Birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan kale bu anlamda oldukça derin bir kültüre sahiptir. Büyük bir alana yayılmış olan kaleyi keşfetmek saatler sürebilmektedir. Belgrad Kalesi, Aşağı Şehir, Yukarı Şehir ve Kalemegdan Parkı’ndan oluşmaktadır. Eski tarihlerde farklı amaçlar için kullanılmış olan bu bölgeler modern dönemde turistik anlamda kullanılmaya başlanmış ve asıl işlevlerini yitirmiştir. Bununla birlikte bu şehirler ve Kalemegdan, Belgrad’da yaşayan vatandaşların hafta sonu açık havada keyifli ve kaliteli zaman geçirdikleri bir alan haline gelmiştir. Ayrıca Belgrad Kalesi hala tarih ve arkeoloji bilimi tarafından yakından takip edilmekte ve incelenmektedir. Tüm görkemi ve asaleti ile kendini sergileyen Belgrad Kalesi, Sırbistan’ın en önemli tarihi mekanlarından bir tanesi olmakla birlikte herkesçe bilinen önemli bir sembol rolü de oynamaktadır.

Görkemli Belgrad Kalesi’nin Tarihi

MS 1. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilmiş olan Belgrad Kalesi uzun bir süre askeri kamp olarak işlev görmüştür. Fakat kale MS 4. yüzyılda Hunlar ve Gotlar tarafından yıkılmış ve lezyona uğramıştır. Her şeye rağmen MS 6 yüzyıldan itibaren yeniden inşa edilen Belgrad Kalesi Avarlar ve Slavlar tarafından yeniden yakılmış ve yıkılmıştır. Gelişen zaman içerisinde Slav topluluğu, Tuna ve Sava nehirlerinin birleştiği alana eski Singidunum şehrini Belgrad topraklarına inşa etmiştir. Gelecek yüzyıllarda ise fetihler ve kuşatmalarla birlikte Belgrad Kalesi Sırplar, Türkler ve Avusturyalılar tarafından yıkılmış ve yeniden yapılmıştır. 12. yüzyıla gelindiğinde ise Belgrad Kalesi 14. yüzyıla kadar Bizans Çarı Manuel Komnenos tarafından yenilenmiş ve genişletilmiştir.

Belgrad Kalesi’ni oluşturan unsurlar olan Aşağı ve Yukarı Şehir ise Despot unvanıyla anılan Sırp Hükümdar Stefan Lazarević tarafından korunması için surlarla desteklenmiştir. Eski kaleye bir saray yaptırılmış ve Sava Nehri üzerinde bulunan alan ise savaş limanı olarak kullanılmıştır. Bununla birlikte burası tipik bir Orta Çağ kenti haline gelmiştir.

Belgrad Kalesi, 1521 yılında Türkler tarafından tamamen ele geçirilmiş ve fethedilmiştir. Daha sonra Avusturya-Türk savaşlarının başlamasıyla birlikte kilit nokta haline gelen kale tekrar yıkılmış ve 1739 yılına kadar Avusturya İmparatorluğu tarafından modern bir şekilde yeniden inşa edilmiştir. Bu şekilde Avrupa’nın en güçlü askeri tahkimatlarından bir tanesi olan Belgrad Kalesi 1740 yılında yeniden yıkılmıştır. Belgrad Kalesi son olarak 18. yüzyılda yeniden inşa edilmiş ve bir daha yıkılmamıştır.

Belgrad Kalesi’nin Göz Alıcı Mimarisi

Türkler, Hunlar, Gotlar ve Sırplar tarafından yıkılan ve her seferinde birçok kez yeniden inşa edilmiş olan Belgrad Kalesi’nin mimarisi oldukça ilgi çekicidir. Büyük bir alana sahip olan kalenin içerisinde birçok sur ve kalenin kendisi yer almaktadır. Bu inşaların birçoğu birden fazla farklı mimari tarzlarla inşa edilmiştir. Bu yüzden günümüzde Belgrad Kalesi incelenirken farklı unsurlara rastlamak mümkündür.

Belgrad şehrinde bulunan diğer birçok mimari yapıya kıyasla kale Orta Çağ mimarisi hakkında önemli bilgiler vermektedir.

Günümüze ulaşmış olan Belgrad Kalesi’nin son yapı mimarisi oldukça yoğun bir kültür barındırmaktadır. Bu anlamda Belgrad Kalesi içerisinde birbirinden farklı egemenliklerin mimari özelliklerini taşıyan az sayıdaki yapılardan bir tanesidir. Bizans, Roma ve Sırp mimarilerinin özellikleriyle öne çıkan kale, görkemli görünümünün yanı sıra aynı zamanda zarif görünmesini de buna borçludur.

Belgrad Kalesi’nin Günümüzdeki İşlevi

Belgrad Kalesi tarih boyunca birçok işlevde kullanılmıştır. Farklı egemenlikler tarafından birçok kez askeri kamp, nişan alanı ve zafer meydanı olarak kullanılmış olan Belgrad Kalesi savaş alanı olarak dahi hizmet vermiştir. Zaman zaman kasaba haline de gelmiş olan kale günümüzde bu denli aktif kullanılmamaktadır.

Savaşların azalması ve elbette çağın değişmesiyle birlikte işlev alanı ve amacı da değişmiş olan Belgrad Kalesi günümüzde açık hava müzesi olarak tüm görkemiyle sergilenmektedir.

Tarih sahnesinde etkin rol almış olan kalenin bölümleri de farklı işlevler görmektedir. Buna örnek olarak Kalemegdan kendi içerisinde birçok farklı alana bölünmüştür. Hayvanat bahçesi gibi birimlerin bulunduğu park, kalenin kendisi dışında çok farklı bir işlevde kullanılmaktadır. Farklılığını her halükarda sergileyen Belgrad Kalesi’nin turistik amaçlarla ve müze olarak kullanıldığını söylemek mümkündür.

Etkileyici Kalenin İçinde Bulunan Birimler ve Yapılar

Belgrad Kalesi; Aşağı, Yukarı Şehir ve Kalemegdan’dan oluşmaktadır. Bu alanlarda birçok farklı yapı, eser ve birim bulunmaktadır. Kalemegdan da restoran ve çocuk oyun parkı dışında daha birçok farklı birim mevcuttur. Bunun yanı sıra Yukarı Şehir’de 1720 yılında inşa edilmiş görmeye değer bir Roma kuyusu vardır. Burada 1784 yılında yapılmış Osmanlı İmparatorluğu hanedanı üyesi Damad Ali Paşa’nın Türbesi, 1830 yılında inşa edilmiş olan Doğa Tarihi Müzesi ve sığınak yer almaktadır.

İlgi çekici olarak burada bir de 2018 yılında inşa edilmiş Sırp ve Yugoslav Basketbol Okulu’nun Kurucu Babaları Anıtı olarak anılan bir Basketbol Anıtı’da bulunmaktadır.

Belgrad Kalesi’ni ziyaret etmek tamamen ücretsizdir. Bununla birlikte bu meşhur kale haftanın her günü ve her saati hizmet vermektedir. Belgrad Kalesi’ni ziyaret etmek için önerilen süre yaklaşık olarak 3 saattir. İlgi çekici kaleyi ziyaret etmek için en uygun hava koşullarına sahip olan dönem ise yaz ve bahar aylarıdır. Ayrıca kaleyi ziyaret etmek özel gereksinimli bireyler ve çocukları olan aileler için gerekli koşulları sağladığı için uygundur.