Balkanların En Büyük İbadethanesi; Aziz Sava Katedrali

Aziz Sava Katedrali Sırbistan’ın en büyük dini yapısıdır. Tüm görkemiyle bulunduğu şehri taçlandıran katedral görünüş itibariyle de camiye oldukça benzetilmektedir. Büyük kubbeleriyle birlikte Ayasofya Müzesi’ni de andıran katedral görenleri adeta kendine hayran bırakmaktadır. Ortodoks mezhebine ait olan bu dini yapı oldukça şık aynı zamanda da sade ve mütevazi bir iç mimariye sahiptir. Aziz Sava Katedrali o kadar büyüktür ki içerisinde aynı anda 10.000 ziyaretçiyi ağırlayabilmektedir. Heybeti ve asil duruşuyla etkileyici bir görüntüye sahip olan bu katedral bağışlarla birlikte inşa edilmiştir. Turizm açısından da oldukça büyük öneme sahip olan katedral her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır.

Kilisenin Adını Aldığı Aziz Sava

Aziz Sava, Sırp Ortodoks Kiliselerinin kurucusu olarak bilinmektedir. 1175 yılında dünyaya geldiği tahmin edilen Aziz Sava’nın babası Sırp Hükümdarlığının yöneticisi olarak görev almıştır. İleride taht sahibi olması planlanan Sava’nın asıl adı ise Rastko’dur. Babasının 18 yaşında evlenmesini istediği Rastko bazı rahiplerle birlikte kutsal bir dağ olarak bilinen Athos Dağı’na gitmişlerdir. Burada babasına karşı gelerek uzunca bir süre zaman geçirmiş ve sonunda keşiş olmaya hak kazanmıştır.

Aziz Sava 60 yaşına geldiğinde ise zatürre hastalığına kapılarak kısa süre içerisinde hayatını kaybetmiştir.

Vefat ettikten sonra Ortodoksluğu överek ömrünü geçirdiği anlatılan Rastko 1253 yılında resmi olarak Aziz ilan edilmiştir. 1389 yılında Osmanlı İmparatorluğu Sırbistan işgali sırasında halkı aşağılamak için Aziz Sava’ya ait olan kutsal eşyaları yakmıştır. Bu olay sırasında ise günümüzde Sırpların mottosu olan “sadece birlik ve beraberlik Sırpları kurtaracaktır” sözü ortaya çıkmıştır. Ayrıca Sırbistan bayrağında bulunan dört “C” harfi de bu kelimelerin Kiril alfabesindeki baş harflerini temsil etmektedir.

Aziz Sava Katedrali’nin Tarihi

Yapımına 1935 yılında başlanan Aziz Sava Katedrali Osmanlı İmparatorluğunun işgali sırasında yaşanan olayın olduğu alana inşa edilmiştir. Şehrin ve hatta ülkenin en önemli simgelerinden bir tanesi olan katedralin inşası aslında hala tamamlanmamıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte inşası yarıda kalmıştır. Hatta Naziler katedralin bulunduğu alanı bombaya maruz bırakmış ve hasar vermişlerdir. Yugoslav Birliği sırasında da ne yazık ki bu büyüleyici dini yapının inşasına izin verilmemiştir. Ancak 5 Haziran 2006 yılında Yugoslav Birliği’nin dağılması ve Sırbistan’ın bağımsız olmasıyla birlikte Balkanların en büyük Ortodoks Kilisesi olma unvanına sahip olan bu dini yapının inşasına devam edilebilmiştir.

Yalnızca bağışlarla inşa ettirilen ve bu yüzden uzun bir süredir yapımı tamamlanamayan görkemli katedralin sadece iç mimarisinde bazı eksiklikler mevcuttur.

Ancak genel itibariyle yapımı bitmiş olan katedralinin Sırp Ortodoks Kilisesinin 800. yıldönümü olan 2019 yılında mozaikleri gibi büyük eksiklikler tamamlanmıştır. Bunun yanı sıra teknik olarak bakıldığında ise bu dini yapı aslında bir katedral değildir. Çünkü burada bir Piskopos alanı bulunmamaktadır. Yine de büyüklüğü göz önüne alındığı için bu etkileyici mimari kilise olarak adlandırılmaktadır. 

Balkanların En Büyük Katedrali’nin Mimarisi

Büyüleyici bir görünüme sahip olan Aziz Sava Katedrali dünyanın en büyük Ortodoks Kiliselerinden bir tanesidir. Gerçekten de şaşırtıcı derecede bir büyüklüğe sahip olan dini yapının kubbesi 70 ve altın kaplama devasa hacı 12 metre uzunluğa sahip olmaktadır. Ayrıca yapının kubbelerinde 18 ve çan kulelerinde de 49 tane farklı boyutlara sahip altın kaplama haçlar yer almaktadır. Toplamda 1800 metrekarelik devasa bir yüzey alan sahip olan Aziz Sava Katedrali’nin ana bölümünde üç adet sunak bulunmaktadır. Ayrıca yemyeşil bir bahçeye sahip olan kilisenin sahip olduğu dış cephe renkleri ise turkuaz ve beyazdır.

Meşhur kilisenin iç mimarisi oldukça şık dizayn edilmiştir.

Dini yapının taban yüzeyi cilalı ve oldukça şık görünen mermerle döşenmiştir. Bunun yanı sıra oldukça büyük bir alanda birbirinden güzel ve çekici mozaikler yer almaktadır. Bu 15000 metrekarelik alanda Mesih Pantakrator mozaiği de yer almaktadır. Bunun yanı sıra dini yapının içerisinde 3 adet koro salonu ve 1 adet gözlem galerisi bulunmaktadır.

Meşhur Katedralin İşlevleri

Aziz Sava Katedrali Hristiyanlık dininde dua etmenin önemli bir parçası olan mum dikmek gibi ibadetler yapmak mümkündür. Asıl ilgi çekici olan ise bu katedralde Noel gecesinin danslarla, müziklerle ve ışık gösterileriyle kutlanmasıdır. Bunun yanı sıra katedral doğal afet ya da farklı bir durum söz konusu olduğunda sığınak olarak da kullanılmaktadır.

Aziz Sava Katedrali haftanın her günü sabah 07.00 ve akşam 20.00 saatleri arasında ziyaretçilerini ağırlamaktadır.

Bunun yanı sıra meşhur yapıyı keşfetmek için önerilen süre yaklaşık olarak 1 saattir. Ayrıca katedral özel gereksinimli bireylerin ziyareti için uygun koşullara sahip olmaktadır.