Karahanlılar Dönemine Ait Ayakta Önemli Yapı: Kalan Minaresi

Kalan Minaresi, Özbekistan’ın Buhara şehrinde yer almaktadır.

Minare, yıllarca suçluları atarak idam etmek amacıyla kullanıldığından dolayı halk arasında “Ölüm” Kulesi olarak da bilinmektedir.

Minare, Kalan Camii ile Mir-Arap-Medrese arasında bulunmaktadır. Yapı, 1127’de Arslan Han tarafından yaptırılmıştır. Karahanlılar Dönemi’ne ait ayakta kalan son yapılarından biri olmasından dolayı önem taşımaktadır.

Kalan Minaresi’nin Tarihi

Özbekistan’ın Buhara şehrinde yer alan Kalan Minaresi, 1127 yılında hükümdar Arslan Han tarafından inşa ettirilmiştir.

47 metre uzunluğa ve 10 metre derinliğe sahip olan minare inşa edildiği sıralarda Orta Asya’nın en yüksek yapısı olmuştur.

Yapı, mimar Bako Usta tarafından tasarlanarak inşa edilmiştir. Bako minareye öyle hayran kalmıştır ki vefatından sonra eğer minare bir gün yıkılacak olursa mezarının başucuna düşmesini sağlamak amacıyla minarenin 47 metre yanına gömülmeyi istemiştir. Cengiz Han’ın bölgeyi istilası sonucunda yıkılmadan ayakta kalan nadir yapılardan biri olmuştur. Cengiz Han’ın kendisi de bu duruma şaşırmış ve minarenin eşsiz tasarımına hayran kalmıştır. Bundan dolayı yapının korunmasını emretmiştir. Dini kompleksin bir parçası olarak inşa edilen minare yıllar içinde farklı amaçlar için kullanılmıştır. Yapı; İpek Yolu üzerinde yaklaşan kervanlara rehber olmasıyla amacıyla gözetleme kulesi olarak kullanılmış ve idam edilmesi hükmolunan mahkûmları atmak gibi farklı amaçlarla da işlev görmüştür.

Kalan Minaresi’nin Eşsiz Mimarisi

Mimar Bako Usta’nın inşa ettiği minare, eşsiz tasarımı sayesinde yıllar içinde birçok insanı etkilemiştir. Günümüzde ise hala minareye giden ziyaretçileri etkilemeye devam etmektedir.

Efsaneye göre, Bako Usta’nın emri üzerine yapının temelleri için deve sütü ve boğa kanı ile güçlendirilmiş harç kullanılmıştır. Bundan dolayı yapı yıllar içinde hasar alsa da hiç yıkılmamıştır.

47 metre uzunluğa sahip minarenin üzerinde her biri farklı bir süslemeye sahip tam 14 şerit yer almaktadır. Şeritlerin arasında minarenin inşaat tarihi, Bako Usta’nın ismi ve Arslan Han’ın ismi yazılmıştır. O zamanlarda çini işçiliği popüler olsa da minarede bu kullanılmamıştır. Minarenin tasarımında tamamen tuğla işçiliği kullanılmıştır. Minarenin yanında yer alan Kalan Cami’den minareye geçiş için bir köprü yapılmıştır. Bu köprü sayesinde minareye geçiş yapılabilmekte ve tepeden eşsiz şehir manzarasını izlenebilmektedir. Fakat son birkaç yıldır, köprü ile minareye geçişler turistlere kapatılmıştır.