İsfahan’ın En Büyük Müzesi: Vank Katedrali

İran’ın Yeni Culfa kentinde, aslen bir Ermeni kilisesi olarak inşa edilen Vank Katedrali, yıllardır hem yerli hem yabancı turist ağırlamakta ve ihtişamını korumaktadır.

Aynı zamanda Amena Pergic adıyla da bilinen bu tarihi kilise, İsfahan’ın en büyük müzesidir.

Renkli ve güçlü mimarisiyle öne çıkan kilise, içerdiği koleksiyonlar, işlemeler ve çok eskilere dayanan kitap arşiviyle, çoğu insanda merak uyandırmaktadır.

Vank Katedrali ve Tarihi

1601 yılında Safeviler ve Osmanlılar arasındaki daha yeni tutuşmuş savaşın beraberinde, I. Şah Abbas’ın emriyle İran’ın birçok bölgesine Ermeniler göç etmiştir. Isfahan’a yerleşen Ermeniler buraya Yeni Culfa adını vererek Nahcivan’daki kayıp Culfa şehrini yaşatmak istemişlerdir. Aynı zamanda I. Şah Abbas’ın binlerce Ermeni’yi İran’a yerleştirmesinin, o bölgenin tarihi ve zanaatkarlık bakımından kalkındırmak istemesiyle de bağdaştırılmıştır. Ermeni göçmenler dini faaliyetlerini yerine getirebilmek için kiliseler ve manastırlar yapmışlardır. Vank Katedrali de 17. yüzyılda inşa edilmesi ve böylelikle 400 yılı aşkın süregelen tarihi iki kültürü birleştirmesiyle de çok önemli bir hale gelmektedir.

Turistlerin en çok ilgisini çeken özelliklerden birisi de bu katedralde bulunan çok değerli tarihi el yazmaları, küçültülmüş ciddi oranda önemli dini metinler olmasıdır. Zamanında İranlıların ve Ermenilerin içinde bulundukları ticari ilişkilerini ortaya döken birçok değerli eşya, işleme, duvar halıları katedralde bulunmaktadır. Vank Katedrali içinde yer alan müzenin bir diğer göze çarpan özelliği içinde barındırdığı koleksiyonlar, günümüze kadar korunmuş ahşap enstrümanlar, saatler, eşyalar; altın ve gümüş mücevherler ve kemerler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Vank Katedrali’nin Kültürlerarası İhtişamlı Mimarisi

İki kültürün de esintilerinin barındıran Vank Katedrali, hem İran’ın hem de Ermenilerin mimarisini taşımaktadır. Müze, kiliseyi, avlusunu, manastırını, çan kulesini de içinde barındırmaktadır. Freskler, altın işlemeli seramikler, İran’a özgü çiçek motifli minyatürler, Vank Katedrali’nin içine girildiğinde ziyaretçilerini kendine hayran bırakan özellikleridir.

Vank Katedrali birçok inancın, mimari yapısına yansımasıyla da öne çıkmaktadır. Katedral, camilerde olduğu gibi bir kubbe ve kiliselerde görülen yüksek kemerler kullanılarak inşa edilmiştir. Hristiyanların kutsal kitabında yer alan kıyamet günü, cennet ve cehennem tasviri gibi birçok hikaye kilisenin tamamına resmedilmiştir.

İsfahan şehrinde bulunan diğer kiliselerin yanı sıra Vank Katedrali, Avrupalı sanatçıların da resim ve işlemecilik alanında katkıda bulunduğu bir yapıdır. Aynı zamanda, katedralin hemen yanında 1884’te kurulmuş, 10. yüzyıla dayanan binlerce dini kitap barındıran bir kütüphane de bulunmaktadır. Bu kütüphanenin önemi sadece çok eski kaynakları bulundurmakla sınırlı kalmamakta, zamanın ilk basım makinesine sahip olmasıyla da önem taşımaktadır.