Dünya Barışı ve Yardımlaşmanın Kalbi: BM Merkezi

BM Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri’nin New York şehrinde bulunan bir komplekstir. 1952 yılında tamamlanan bu yapı, 69.000 metrekarelik alanın üzerine inşa edilmiştir. BM Merkezi yerleşke olarak Amerika’da bulunsa dahi Birleşmiş Milletlere ait olan uluslararası bir bölgeye girilmektedir. Bu yüzden Amerika Birleşik Devletleri topraklarından çıkıldığı kabul edilmektedir. Birleşmiş Milletler adına gerçekleştirilen toplantıların yapıldığı BM Merkezi yerli ve yabancı turistler tarafından merak edilen bir destinasyondur.

Ana Hatlarıyla BM Merkezi

69 bin metrekarelik alana sahip olan BM Merkezi, önünde 194 bayrak bulunmaktadır. Bunlar içerisinde Birleşmiş Milletler Bayrağı başta olmak üzere bu topluluğa üye olan her ülke için bir bayrak vardır. Birleşmiş Milletler Merkezinde görev yapan güvenlik görevlileri, bayrakları hafta içi her sabah sekizde manuel olarak kaldırıp 16.00 civarlarında indirmektedir. Birleşmiş Milletler kütüphanesine göre, bayraklar kuzeyden güneye doğru İngilizce alfabetik olarak sıraya konularak yerleri belirlenmiştir. Hafta sonu geldiği zaman, Birleşmiş Milletler Merkezinde herhangi bir toplantı yapılmadığı sürece, yalnızca bu merkezin bayrağı kaldırılmaktadır.

Birleşmiş Milletler bu kompleksi çeşitli faaliyetlerini devam ettirdikleri için bir merkez olarak kullanmaktadır. BM’nin ayrıca genel merkezi dışında üç büyük ofisi ve beş bölgesel ekonomik komisyonu vardır. Bu üç büyük ofis; Viyana, Nairobi ve Cenevre’de bulunmaktadır. New York’ta bulunan genel merkez bu üç ofisten farklı olarak Birleşmiş Milletlerin ana organlarının koltuklarını barındırmaktadır. Birleşmiş Milletlerin ana organları; Uluslararası Adalet Divanı ve BM Sekreterliği, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Genel Kurul, Güvenlik Konseyi ve Vesayet Konseyi’dir. 

BM Merkezi’nin kuruluş aşamasında üye devletlerin merkezde bulunan ana ile diğer organ ve komiteler vasıtasıyla görüşlerini ifade edebildikleri bir forum oluşturmak hedeflenmiştir. BM Merkez’i zamanla, üyeler arasındaki iletişimin sağlandığı, çeşitli müzakereler ve toplantıların düzenlendiği bir sistem kurulmuştur. Ayrıca  devletlerin daha barışçıl koşullar altında anlaşma alanı buldukları ve sorunlarını birlikte çözdükleri bir mekanizma haline gelmiştir.

BM Merkezi’nin Yapısında Bulunan Binalar

BM Merkezi dört ana binadan oluşmaktadır. Bunlar; konferans, genel kurul, sekreterlik binaları ve sonraki yıllarda eklenen Dag Hammarskjold Kütüphanesi’dir. Sekreterlik; BM Merkezi’ni temsil eden bir sembol haline gelmiştir. İnce ofis kulesinin camı yeşil olup Vermont mermerinden yapılmıştır. Güneş ışıkları bu binaya vurduğunda East River’da yansıması belirmektedir. Sekreterlik binası Niemeyer ve diğer ortak mimarlar tarafından büyük bir özenle tasarlanmıştır. Bu bina tasarlanırken amaçlanan bütün Dünya Devletleri’nin birlikte çalışarak hazırladığı geleceğin yenilikçi yapısını vurgulamak ve bunu somutlaştırmaktadır. Bu yönüyle uluslararası devletleri adeta harmanlayan estetik bir yapı sunmaktadır.

Genel Kurul Salonu kapasite olarak 1.800’den fazla kişi alabilmektedir. Bu özelliğiyle merkezdeki en büyük salon olma unvanını taşımaktadır. Beton odanın tasarımını Le Corbusier yapmıştır. Diplomatik faaliyetler ve uygulamalar burada gerçekleştirilmektedir. Bina alçak yapıda olup farklı bölümlerin toplantı salonlarını da içinde barındırmaktadır. Bu yapının Sekreterlik Binası’nın aksine bütünleyici ve güçlü bir duruşu vardır. Oda dairesel plana göre hazırlanmış olup oturan diplomatları podyum ve Genel Sekreterlik masasının etrafını çevrelemektedir. Aynı zamanda bu binanın uluslararası bir yapı olduğunu belirtmek amacıyla hiçbir üye devletten hediye içermemektedir.

Birleşmiş Milletler ve BM Merkezi’nin Kısa Tarihçesi

Birleşmiş Milletler’in tarihi, 1945 yılına 2. Dünya Savaşı’nın son dönemine dayanmaktadır. Türkiye’nin de içinde bulunduğu 51 ülke tarafından kurulmuş olup günümüzde üye sayısı 193’e çıkmıştır. Birleşmiş Milletler ‘in misyonu ve vizyonu, kuruluş sözleşmesinde yer alan ilkelere göre şekillenmekte ve yönlendirilmektedir. Birleşmiş Milletler, bu sözleşme vasıtasıyla donatılmış olduğu yetkileri uluslararası yapısıyla birlikte pek çok konuda harekete geçerek faaliyet göstermektedir. Bu konular; barış, güvenlik, sürdürülebilir kalkınma, iklim eylemleri, insan hakları, silahsızlanma, terörizm, insani yardımlar, uluslararası hukuk ve küresel sorunlar şeklindedir. Ayrıca salgın hastalıklar gibi sağlıkla ilgili acil durumlarda, cinsiyet eşitliği, gıda üretimi ve yardımı tarzındaki konularda da faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu yönüyle insanlık adına savaşın olmadığı, güçsüzlerin ezilmediği, çevre kirliliğinin en aza indirilip küresel ısınmanın önlenebildiği, daha eşitlikçi ve dayanışmacı bir dünya için çalışmalarını sürdürmektedir. 

The Knotted Gun Heykeline Ev Sahipliği Yapan BM Merkezi

BM Merkezi’nde Birleşmiş Milletler adına gerçekleştirilen toplantıların yapıldığı salonlara ve odalara girebilmek mümkündür. Fakat bu oda ve salonları girebilmek için toplantıların yapılmadığı tarihlerde ziyareti gerçekleştirmek gerekmektedir. Ayrıca ziyaretçilerin genel merkezin hemen yanında bulunan “The Knotted Gun” heykelini görebilme fırsatı da bulunmaktadır. Bu heykel 1980 yılında vurularak öldürülen söz yazarı ve şarkıcı aynı zamanda barış aktivisti olan John Lennon’un anısına yaptırılmıştır. 1993’te Carl Fredrik Reuterswärd tarafından yapılan anıtın otuzdan fazla kopyası bulunmaktadır. Bu kopyalardan bazılarını Almanya, İsveç, Lüksemburg, Fransa ve Çin’de bulabilmek mümkündür. Bu heykel şiddetsizliğin ve barışın sembolü olarak ön plana çıkmaktadır. 

Permanent Memorial to the Victims of Slavery, Birleşmiş Milletler’in Ziyaretçiler Meydanı’nda bulunan bir anıttır. Bu yapıt insanları köleleştirmeye ve köle ticaretine dikkat çekmek için konulmuştur. Ziyaretçileri insanlara karşı önyargılar ve ırkçılık hakkında düşünmeye iterek bu konular hakkında bilinçlenmeye teşvik etmek amacıyla yapılmıştır.

BM Merkezinde yılın belirli zamanlarında sergilerde sunulmaktadır. Bu sergilerin düzenlenmesindeki amaç uluslararası ve sosyal sorunlara dikkat çekerek bu doğrultuda ziyaretçilere farkındalık kazandırmaktır. Sergilerin konusu; insani yardımlar, küresel sorunlar, insan hakları, eğitim, insan ticareti, mülteciler olabilmektedir. 

Dünya çapında önemli çalışmalara imza atan ve geleceğe dair misyonuyla herkesin merak konusu olan BM Merkezi, resmî tatil günleri dışında ziyarete açıktır. Hafta içi 9.00-17.00 saatlerinde her yaş aralığından ziyaretçi kabul etmektedir. Fakat 5 yaş altı çocukları korumak adına merkeze girmelerine izin verilmemektedir.