Modernist Bir Tuvale Dönüştürülmüş Bir Mahalle: Fusterlandia

Fusterlandia, Kübalı bir sanatçının Havana’nın eski yoksul bir mahallesi olan Jaimanitas’ın rüya gibi bir halk sanatı merkezine dönüştürmüş halidir. Gaudi’nin Park Güell gibi kamusal mimari projelerinden ilham alan Küba’nın Picassosu olarak adlandırılan Jose Rodriguez Fuster, tarafından tasarlanmıştır. 

Fusterlandia’nın Tarihi

Fusterlandia, Fuster’ın 1975 yılında kendi evini mozaik çiniler ile süsleyerek bir sanat müzesine dönüştürmesiyle başlamıştır. Kendi bungalovunu renkli kiremit ve kırık çanak çömlek parçalarıyla kaplayarak başlamıştır. Büyük bir avlunun yüzeylerini dolduran coşkulu figürler ve yemyeşil bitki yaşamı şekillenmiştir. Duvarların ötesinde, insanlar Küba güneşini övüyormuş ya da dans ediyormuş gibi kollarını havada sallarken, deniz kızları, balıkçılar ve dev bir ahtapot, yakındaki okyanusa ve cömertliğine saygılarını sunmaktadır. Bunlar, çiçek ile balık tasvirlerinin yanı sıra devasa yüzen gözler ve duman veya deniz köpüğü gibi havaya tırmanan dalgalı kıvrımlar gibi daha gerçeküstü ayrıntılarla sınırlandırılmıştır.

Fuster’ın komşuları, duvar resimleri ve renkli nativizmden o kadar etkilenmişlerdir ki, projeyi genişletebilmesi için evlerini Fuster’a vermişlerdir. Çok geçmeden katkıda bulunmaya başlamışlar ve yeni nesil sanatçılar ile mimarlar doğmuştur. 

Fuster kendi evini kapattıktan sonra sokaklara ve çevredeki binalara geçmiş ve burada park banklarını, otobüs duraklarını, evleri ve hatta yerel bir doktor muayenehanesinin cephesini dönen, renkli kompozisyonlarla çevrelemiştir. Günümüzde, çalışmaları mahallenin 80’den fazla evini ve ek yapıları kapsamaktadır.

Günümüzde projenin odak merkezi hala Fuster’ın evi, Taller-Estudi Jose Fuster olmasına rağmen tüm mahalle Fusterlandia olarak bilinen karışık mozaikler ve heykellerden oluşan bir kaleydoskoptur. Ziyaretçiler, modern sanat ve mimarinin bu eşsiz örneğinde, kemerli geçitlerin altından geçerek ve seramikleri yakından inceleyerek dalgalı yürüyüş yollarını ve labirent geçitleri keşfedebilmektedir.

Fusterlandia’nın yaratıcısı Fuster’ın kendisi hala barrio çevresinde görülebilmekte, komşularıyla çalışmakta ya da oğluyla seramik boyamaktdır. Şu anda dünyanın en büyük duvar resmini yaratma hedefindedir. Fusterlandia, mimarinin fiziksel işlevselliğin ötesine nasıl geçtiğinin ve topluluğu tarafından nasıl şekillendiğinin ve şekillendirildiğinin çarpıcı bir kanıtı olarak durmaktadır. 

Fusterlandia’nın Cazibesi

Jose Fuster’in Gauidi ve Picasso gibi modernist sanatçılardan ilham aldığı Fusterlandia’nın her yerinde hissedilebilmektedir. Kübist unsurlar, mozaik kreasyonlarının yüzleri ve figürleri ile belirgindir. Bununla birlikte Küba’nın Karayip Adaları arasındaki coğrafi konumunun kapsamlı bir şekilde hissedilebilmesinin sebebi, kültürünü ve insanlarını palmiye ağaçları ile balıklardan sayısız kumsalın sarı ve mavilerine kadar tasvir edilmiş olmasıdır. 

Duvar resimleri arasında Küba’nın günlük yaşamına atıflar bolca bulunmaktadır. Domino oynayan ve dans eden insanların tasvirleri vardır. Eski Yoruba inançlarını ve Hıristiyanlığı karıştıran bir din olan Santería’ya yapılan imalar, aynı zamanda, kem gözlere atıfta bulunan Meryem Ana figürleri ve bedensiz gözler şeklinde ortaya çıkmaktadır.

Fuster, Küba’nın devrimci tarihini de tutarlı bir tema haline getirmiştir. Geniş bir duvar resmi, 1956’da 82 Kübalı devrimciyi Meksika’dan Küba’ya taşıyan ve nihayetinde Fulgencio Batista’nın otoriter rejimini devirmeye yardımcı olan efsanevi Granma Yacht’ı göstermaktedir. Devrimci Che Guevara ile Camilo Cienfuegos’un çehresi ve sonunda iktidarı üstlenecek kişi olan Fidel Castro’nun çehresi gemide görülmektedir. Küba bayrağının büyük, parlak temsilleri Fusterlandia’daki sayısız yüzeyi ve ayrıca "Savaş Yok" sözcükleri ile süslenmiş dokunaklı bir duvar resmini süslemektedir. 

Fusterlandia, dünyanın her yerinden bu tuhaf dünyaya hayran olmak için akın eden gezginlerle dolup taşmaktadır. Burası uluslararası tasarımcılar ve sanatçılar ile kültürel alışveriş için bir alan yaratmıştır. Fusterlandia’da ziyaretçileri çok özel bir öğle yemeği beklemektedir. Denizin yanında bir balıkçı iskelesindeki ahşap bir evde, Havana’nın en iyi Japon restoranı Santy El Pescador yer almaktadır. Ziyaretçiler burada, ünlü Kübalı ressam Kcho’nun orijinal tablolarıyla çevrili Jaimanitas Nehri üzerindeki bir iskelede şehrin en taze balıklarının tadını çıkarabilmektedir. Fusterlandia’ya grişler ücretsizdir. Bununla birlikte haftanın her günü 09.30 - 16.00 saatleri arasında ziyaretçilerine kapılarını açmaktadır.