Afro-Küba Kültürünün Sanat ile Buluşması: Callejon de Hamel

Callejon de Hamel, Küba’nın Havana şehrinde yer alan sokak sanatı ve buluntu nesnelerden yapılmış heykeller ile dolu olan renkli dar bir sokaktır. Burası, Küba’nın başkentine giden ziyaretçilere şehrin yerel sanatını görme imkanı sunmaktadır. Yaklaşık 200 metre uzunluğundadır.  

Callejon de Hamel’in Oluşumu

Callejon de Hamel’in yaratıcısı Kübalı sanatçı Salvador Gonzalez Escalona’dır. Sanatçı, Afro-Küba tarzını sürrealizm, kübizm ve soyut sanatın bir karışımı olarak tanımlamaktadır. Salvador; ABD, Norveç, İtalya ve Venezuela’nın yanı sıra Küba’da uzun yıllar sanat eserleri ürettikten sonra 1990 yılında dairesinin dışındaki sokağı sanat ile süslemeye başlamıştır. 

Escalona, yaklaşık iki blok uzunluğundaki alanı mozaik, resim ve heykellerle, şans getiren bir taht ve eski küvetlerden yapılmış bir sıra ile doldurmuştur. Sonra eserleri sokağa ve binaların yan taraflarına yayılmaya başlamıştır. Bir zamanlar oldukça ıssız olan bölge, günümüzde renkli sokakları ile yerel halkı ve ziyaretçileri eğlendiren müzisyenler ve rumba dansçıları için eksantrik bir fon sağlamaktadır. Pazar öğleden sonraları rumba seansları ziyaretçiler arasında bir hayli popülerdir. Bu günlerde yoruba panteonunun eski tanrıları Orishalar gibi giyinmiş komşular, ziyaretçileri karşılamak için sokağa çıkmakta ve davul sesleri yükselmektedir.

Callejon de Hamel’in Yapısı

Callejon de Hamel’in kendine has bir karakteri vardır. Sokak girişi, üst üste sıralanmış ve boyanmış taşların oluşturduğu bir kemer ile onurlandırılmıştır. Bu taşlar, Tanrı’nın ve Orishaların ölümsüzlüğünü temsil etmektedir. Otanes olarak da adlandırılan bu kemer, popüler bir efsaneye göre savaşçı tanrılar Eleggua, Ogguun, Oshosi ve Ozun’un kutsandığı yerdedir. 

Girişin yanında Fransız bayrağı renklerinde bir elektrik direği ziyaretçileri karşılamaktadır. Fransız bayrağı, 20. yüzyılın başında Key West mahallesindeki araziye sahip olan Fransız-Alman kökenli ABD vatandaşı Fernando Belleau Hamel’e gönderme yapmaktadır. Hamel, bölge sakinlerinin çoğunun iyi işler bulmasına yardımcı olan bir hammadde ve dökümhane işine başlamıştır. Bununla birlikte mahalle çevresinde bu işçiler için ev yapımını teşvik etmiştir. Hamel’in yerel halka olan katkısı üzerine sokağa ismi verilmiştir. 

Callejon de Hamel’e girdikten sonra, Afro-Küba kültürünü temsil eden parlak renkler ile boyanmış çevredeki binalar da dahil olmak üzere tüm alan dikkat çekmektedir. Sokağın mimarı ve heykeltıraşı Fernando Ortiz, Marti ve Salvador Gonzales gibi Küba aydın sanatçılarının ifadeleri, şiirleri, düşünceleri de cephelerde bolca yer almaktadır. 

Callejon de Hamel’de Yapılabilecekler

Callejon de Hamel, bir topluluk galerisinden veya birçok kişinin dediği gibi bir açık hava müzesinden çok daha fazlasıdır. Burası güzel sanatının yanı sıra çocuklar ve gençler için yaratıcılık atölyeleri, konferans döngüleri ve tiyatro gösterileri içermektedir. Bunlar aracılığıyla sanat ile Küba’nın tarihsel kimliği ilişkilendirilmektedir.

Callejon de Hamel’de Salvador Gonzales Escalona’nın atöylesi yer almaktadır. Ziyaretçiler burada sanatçı ile sohbet edebilmekte ve suluboya veya karakalem çalışmalarının orijinallerini sartın alabilmektedir. Bununla birlikte sokağın en popüler bölümlerinden biri Küçük Prens adlı kitaptan alıntılar ve resimler ile tuhaf bir şekilde dekore edilmiş, dikey olarak monte edilmiş birkaç porselen küvetin olduğu yerdir. Tüm bunlara ek olarak ziyaretçiler sokakta yer alan açık hava barlarından mojito ve daiquiri gibi yerel içecekler alıp serinleyebilmektedir. Callejon de Hamel’e giriş ücreti bulunmamaktadır. 24 saat boyunca ziyarete açık olmakla birlikte ziyaret için en popüler gün pazar günleridir.