Şirin Bir Tatil Köyü Olan Poçitel Hakkında Bilgiler

Počitelj, Bosna Hersek’in güney bölgesinde yer alan 11.000 nüfuslu küçük bir köydür. Köy oldukça az bir nüfusa sahip olmasına karşın kurulduğu 1383 yılından itibaren imparatorluklar için stratejik bir öneme sahip olmuştur. Počitelj'in tarihi kentsel alanı; Neretva Nehri’nin sol kıyısında, Mostar'dan Metković'e giden ana yol üzerinde, Čapljina Belediyesi sınırları içinde yer almaktadır. Počitelj, çok sevilen ve Balkan Turu’nun vazgeçilmezi olan Mostar’a 30 kilometre uzaklıktadır. Mimari olarak, Počitelj’in ayakta kalan taştan yapılmış kısımları incelendiğinde Ortaçağ ve Osmanlı tarihinde derin izler taşımakta olduğu görülmektedir.

Počitelj, yüksekte yer alan bir köy olduğu için en güzel manzarası, taş evlere ve Hadzi-Alija Camii'ne bakan kale kalıntılarıdır. Bölge ile ilgili bilgiler dikkate alındığında köyün düşmanlardan korunmak için yükseğe inşa edildiği bilgisi kuvvetle muhtemeldir. Buna rağmen köy uzun süre zengin ve güçlü Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında kalmıştır. Dolayısıyla Počitelj’in tarihi hakkındaki her şey Türk ziyaretçilerin dikkatini çekmektedir. Počitelj 1992 - 1996 yılları arasında gerçekleşen Bosna Savaşı’nda oldukça zarar gördüğü için UNESCO tarafından Dünyanın Tehlike Altındaki 100 Kültürel Miras Alanı’ndan biri olarak listeye alınmıştır. Köy 2000 yılından beri sürekli koruma programı altında tutulmakta ve eski ihtişamına geri dönmesi için çabalanmaktadır.

Počitelj'in Tarihi

Počitelj köyünün 1383 yılında Bosna Kralı I. Stjepan Tvrtko tarafından kurulduğu bilinmektedir. Počitelj, kuruluşu itibariyle özellikle Ortaçağ’da Dubrava Zupa ilçesinin yönetim merkezi ve bu merkezde stratejik öneme sahip bir nokta olmuştur. Surlarla çevrili Počitelj, 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar olan dönemde oldukça gelişmiştir. Köye resmiyet kazandıran ilk belge, 1444 yılında krallar V. Alfonso ve III. Friedrich tarafından verilen “Charter”lardır.

1463-1471 arasındaki yıllarda köye bir Macar garnizonu saldırı düzenlemiştir. 1471 yılında kısa bir kuşatmanın ardından köy, Osmanlıların eline geçmiştir. 1878'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nda kalmış olup 1782'den 1879'a kadar bir kadılığın merkezi olarak kullanılmıştır. Köyün Osmanlı egemenliğinden çıkması ile kadılık da etkisini kaybetmiş ve tam 1 yıl sonra Počitelj kadılığın merkezi olmaktan çıkmıştır.

1878 yılında Bosna Hersek’te Avusturya-Macaristan egemenliğinin kurulmasıyla birlikte Počitelj, stratejik önemini yitirmiş ve hızla bozulmaya başlamıştır. Köyün stratejik rolünün kaybı bir bakıma bu güne kadar orijinal haliyle korunmasını sağlamıştır. Počitelj stratejik olarak önem kaybedince imparatorlukların dikkatini çekmemiş bu sayede de sanat tarihi açısından bir yıkım söz konusu olmamıştır. Öte yandan 1992- 1996 yılları arasında Bosna Hersek’teki savaşta Počitelj'in tüm tarihi kentsel alanı ve tüm yapıları büyük savaş hasarına uğramıştır.

Počitelj Denildiğinde İlk Akla Gelenler

Pocitelj’in en belirgin özellikleri arasında şüphesiz bir kale köyü olması gelmektedir. Ülkenin güney bölgesinde yer alan bu köy, Neretva Nehri kıyısına yakın göz alıcı bir vadiden biraz yüksekte inşa edilmiştir. Pocitelj'i dünyanın geri kalanından bu yüksek duvar ayırmaktadır. Doğu Akdeniz mimari görünümünü uzun yıllar korumayı başaran Počitelj, şimdilerde turistler tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.

Pocitelj dendiğinde ilk akla gelen yapı kuleler olduğu için, beş katlı bu ilginç yapı turistler tarafından bir hayli ilgi görmektedir. Kulenin birinci ve sonuncu katlarını taş kemerler ayırmaktadır.

Diğer katlarda ise günümüze ulaşamayan ahşap bir düzen vardır. Günümüzde, kule çoğunlukla düzensiz yapılmış mazgal pencereleri olan dev bir alandır. Bazı pencereler çok küçüktür. Sadece bir ok atabilecek kadar büyüklükte inşa edilmiş olan pencereler ardından taş levhalarla kapatılmıştır. Düşman, bu sayede okların nereden atıldığını bile anlayamamıştır. Dik bir merdiven kulenin tüm katlarını birbirine bağlamaktadır. Köyü ziyaret eden misafirler, bu merdiveni kullanarak yapının tepesine çıkabilmektedir.

Pocitelj’de dikkat çeken ikinci yapı ise bir Müslüman okuludur. 1664'te açılan Šišman-İbrahim Paşa Medresesi hali hazırda turistlerin ziyaretine açık durumdadır. O dönemde köyü ele geçiren Osmanlılar, tüm yerel halkı İslam dinini kabul ettirmeye çalışmıştır. Binanın, insanların İslami yasaları ve gelenekleri dinlemek için toplandığı birkaç salonu bulunmaktadır. Medrese binasını büyüleyici bir avlu çevrelemektedir. Öğrencilerin burada ders aralarında yürüdükleri ya da dinlendikleri bilinmektedir. 1993 yılındaki savaşta medrese kısmen yıkılmıştır. O dönemde köyü işgal eden Hırvatlar, okulun yakınında bulunan bir araziye bomba yerleştirmiş ve bölgeyi neredeyse tamamen yok etmiştir.

Počitelj'e Gideceklere Tavsiyeler

Bosna Hersek’i ziyaret eden turistlerin ülkede mutlaka gitmesi gereken bir yer varsa burası 11.000 nüfuslu Počitelj köyüdür. Tarihi yaşamak ve ilham almak için müthiş zenginliklere sahip olan bu köy, aslında güneydoğu Avrupa'nın en uzun süredir faaliyet gösteren sanat kolonisidir. Taş evler arasında dolaşmak ve atılan her adımda zamanda geriye yolculuk yapıyormuş hissini yaşamak turistlerin oldukça hoşuna gitmektedir.

Počitelj ziyaret edildiğinde bölgede yer alan Bosna kahvesi kesinlikle denenmesi gereken lezzetlerdendir. Kısa bir yürüyüş ardından köyde soluklanmak ve bir keyif kahvesi içmek turistlerin öncelikli tercihlerinden bir tanesidir.

Počitelj’in arkasındaki tepede bulunan yıkık Orta Çağ kalesi ziyaret edilmesi gereken güzelliklerdendir. Süslü minareleri ile dikkat çeken Kubbeli Hacı Alija Camii, Osmanlının köye armağanlarından bir tanesidir. Osmanlıların köydeki diğer eserlerini görmek isteyen turistler; Müslüman ilkokul ve lisesi, Türk hamamları ve meşhur saat kulesi gibi güzellikleri de bölgede ziyaret etmelidir. Ayrıca farklı bir döneme ait olan bir diğer yapı da Gavran Kapetan Kulesi’dir.

Počitelj'e Giderken Alınması Gerekenler

Bosna Hersek’in Pocitelj köyü düşmanları görebilmek ve saldırıları önleyebilmek için yüksek bir konuma kurulmuştur. Bu yüksekte konumlanan köyü ziyaret için turistlerin yanına alması gereken en önemli eşya rahat bir spor ayakkabısıdır. Köye yürümek özellikle yaz aylarında bunaltıcı olabilmektedir. Bu yüzden yürüyüş esnasında sıcaktan korunmak için alınacak bir şapka da oldukça faydalı olacaktır. Spor ayakkabısı taşlı ve topraklı yollarda yürüyüşü kolaylaştırırken şapka da yürürken ziyaretçileri sıcaktan koruyacaktır.

Bu iki elzem ihtiyaçtan sonra turistlerin yanına alması gereken diğer bir malzeme ise yeniden kullanıma uygun su şişesidir. Köye yürümek her ne kadar kısa sürecek olsa da yolda su gereksinimini giderecek bir çeşme ya da benzeri yapı olmadığından turistlerin yanlarında birkaç şişe su bulundurması önemlidir.

Pocitelj’de çıktıktan sonra büyüleyici manzarayı seyretmek isteyen turistlerin yanlarında dürbün getirmeleri de faydalı olacaktır. Bölge dürbünle oldukça net bir şekilde gözlemlenmektedir. Neretva Nehri köyden dürbünle izlenebilecek güzellikler arasında yer almaktadır.

Počitelj Hakkında İlginç Bilgiler

Pocitelj hakkında bilinmeyenler oldukça fazladır. Bunlardan ilki 1996 yılında Pocitelj; York Üniversitesi, Birleşik Krallık ve Saraybosna Üniversitesi tarafından Dünya Anıtlar İzleme Örgütü’ne “Dünyanın En Çok Tehlike Altındaki 100 Kültürel Miras Alanları” listesine girmesi için önerilmiştir. Bu öneri yapılan inceleme sonrası kabul edilmiş ve köy korumaya alınmıştır.

2000 yılında Bosna Hersek Federasyon Hükümeti, Počitelj'in kalıcı olarak korunmasına yönelik bir program başlatmıştır. Počitelj'in tarihi kentsel alanının sürdürülebilir ve uzun vadeli korunması kapsamında bu program hâlâ devam etmektedir. Günümüzde Počitelj'in üst kısmındaki konut komplekslerinin restorasyonu devam etmektedir.

Počitelj hakkında bir diğer ilginç bilgi de köyün Avusturya Macaristan İmparatorluğu sömürgesinden kurtulması ile önemini yitirmesidir. 20. yüzyılın sonlarında köy; şairler, yazarlar ve ressamlar için adeta bir sığınak olmuştur. Ancak 1993'teki ağır bombalama sırasında terk edilmiştir. AB'nin yatırımları sayesinde, sanatçı bir topluluk bölgeye yerleşmiş ve köyün Arnavut kaldırımlı ara sokaklarını hayata döndürme faaliyetlerine başlamıştır.