El Değmemiş Turkuaz Suların Kıyısına Konumlanmış Blagay Tekkesi

Blagay Tekkesi; Bosna Hersek’in Mostar kentinde bulunan, yaklaşık 600 yıllık bir Derviş manastırıdır. Tekke, bir uçurumun dibinde yer alan benzersiz ve pitoresk bir dizi binadan oluşmaktadır. Blagay Tekkesi; kayalıklardan oluşan sağlam bir temel üzerine, Buna Nehri’nin zümrüt yeşili kaynağının sağ yakasına kurulmuştur. Tekkenin üzerinde ise 240 metre uzunluğunda bir kaya örtüsü bulunmaktadır.

Blagay Tekkesi’nin Tarihi

Blagay Tekkesi, Bosna Hersek Osmanlı yönetimi altında iken 1446-1520 yılları arasında inşa edilmiştir. Tekke, Mostar’da doğup İstanbul’da eğitim gören ve 1697 yılında vefat eden Mostar müftüsü Zijauddin Ahmed ibn Mustafa tarafından kurulmuştur. Aynı zamanda dervişlerin zikir faaliyetlerini yerine getirebilmeleri için inşa edilmiştir.

Balagay Tekkesi, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra resmen kapatılmıştır.

Fakat kuruluşundan bu yana savaşlar nedeniyle değil, kayaların ve ağaç dallarının uçurumdan düşmesi sebebiyle çok fazla hasar görmüştür. Tekke, 1851’de yenilenmiş ve 1851’deki yeniden inşasından 30 yıl sonra, yine büyük bir kaya tarafından yıkılmıştır. Bu olay üzerine 1891’de, aynı şekilde yeniden inşa edilmiştir. Tekkenin restorasyonu ve korunmasına yönelik son büyük müdahale ise 2011 yılında yapılmıştır.

Blagay Tekkesi’nin Mimari Özellikleri

Blagay Tekkesi, yapıldığı dönemin mimari özellikleri ve ruhu göz önüne alınarak, Türk-Barok tarzına uygun olarak inşa edilmiştir. Blagay Tekkesi’nin semahanesinin çok renkli tavanı, kapısı, oval çatısı ve süslemeleri; Barok mimari özelliklerini taşımaktadır. Ayrıca, tekkenin iç mekanındaki her detay, kendine has sufi sembolizmini yansıtmaktadır. Tüm bu özellikleri ile Blagay Tekkesi, Osmanlı dini yapılarını temsil etmektedir.

Blagay Tekkesi kompleksinin içinde; türbe, meydanodası (dershane), imaret (kahve ve yemek mekanı), ribat, hamam-banyo, çilehane, semahane, kubbeli cami, abdesthane, tuvalet, mutfak ve su kenarı serinleme yeri olan bozacılık bölümleri yer almaktadır. Bu kapsamlı yapının duvar ve zeminleri oldukça sadedir. Yapıdaki bu sadeliğin aksine, tekke halıları ve yastıkları ise rengarenk görüntüsüyle mekana canlılık katmaktadır.

Blagay Tekkesi’nin Sahip Olduğu Doğal Zenginlikler

Ziyaretçiler, Blagay Tekkesi’ni ziyaret ettikleri sırada, Avrupa’nın en güçlülerinden biri olan Buna Nehri’ni görebilmektedirler.

Blagay Tekkesi’nin bulunduğu konumda, ak başlı akbaba da dahil olmak üzere birçok kuş türünü gözlemleyebilmek mümkündür. Aynı zamanda tekkenin bulunduğu yerde, Akdeniz meyveleri ve bölgeye özel bitki türleri de yer almaktadır.

Blagay Tekkesi’nin yanında etkileyici bir mağara bulunmaktadır. Bu mağarayı kayıkla ziyaret etmek mümkündür. Ziyaret için belirlenen ücret, kişi başı 2 eurodur. Ayrılması önerilen süre ise 10-15 dakika olarak belirtilmektedir.

Blagay Tekkesi’nin Geçmişten Günümüze Kullanımı

Blagay Tekkesi, bölgedeki en eski dini kültürel etkinliklerin yapıldığı yerdir. Geçmiş dönemlerde tekke; Roma soyluları, Osmanlı vezirleri ve Avusturya-Macaristan subayları için favori bir yer olarak hizmet vermiştir. Günümüzde ise hala dervişlerin merkezi olarak kullanılmaya devam etmekte; mevlit ve zikir günleri düzenlenmektedir. Misafirhane bölümü ise geçmişte gezginleri ağırlamak için kullanılmış, günümüzde ise bir müzeye dönüştürülmüştür. Tekkenin misafirhanesinin bulunduğu kata, nehre bakan bir veranda eklenmiştir. Günümüzde burası hala dua ve ilahiler için kullanılmaktadır.

Blagay Tekkesi’nin semahane adı verilen küçük odası, zikir ibadeti için kullanılmaktadır. Bu Sufi geleneğinde, ritmik ve tekrarlayan şarkılara bazen de davullar eşlik etmektedir. Bu ritüele katılan inananlar, ritmik seslerle kendilerinden geçmiş bir hale bürünmekte ve bir nevi transa geçmektedirler. Bu dini şarkılar, 15 asırdan beri sözlü olarak aktarılan büyük Müslüman mistik şairlerinin besteleridir.

Blagay Tekkesi’nin yanında, yaklaşık 6 metre uzunlukta iki tane türbe yer almaktadır. Türbenin birinde ünlü Şeyh Sarı Saltuk gömülüdür. Sarı Saltuk, 13. yüzyılda yaşamış Bektaşi kardeşliğinin bir Türkmen misyoneridir. Bir Efsaneye göre, halklara İslam’ı yaymak için kalıntılarının 8 tabuta konmasını ve 8 farklı ülkeye gönderilmesini talep etmiştir. Sarı Saltuk’un, Arnavutluk ve Bulgaristan’da iki mezarı daha bulunmaktadır. Diğer türbede ise, 1860 yılında ölen Sarı Saltuk’un müridi Şeyh Achik-basha gömülüdür.

Blagaj Tekkesi’ni Ziyaret Edeceklerin Bilmesi Gerekenler

Blagay Tekkesi’nin olduğu nehrin kıyısında; ziyaretçilerin yemek eşliğinde şarap ve özel Türk kahveleri içebilecekleri, hoş sohbetler ederek nehrin muhteşem manzarasının keyfine varabilecekleri birkaç restoran bulunmaktadır. Ayrıca, Blagay Tekkesi’nin yanında hediyelik eşyalar hazırlayan satıcılar yer almaktadır.

Tüm detaylarıyla olağanüstü bir cazibe merkezi olan Blagay Tekkesi, ziyaretçilerinden kişi başı 2.5 Bosna-Hersek markı ücret talep etmektedir. Ziyaretçilerin, Blagay Tekkesi’ne girerken ayakkabılarını çıkartmaları ve mütevazi kıyafetler tercih etmeleri gerekmektedir. Blagay Tekkesi, haftanın her günü sabah 08.00’den akşam 22.00’ye kadar ziyaretçilerini ağırlamaktadır.